De bewering

Zodra het over het aantal Oekraïense vluchtelingen dat werk heeft gevonden gaat, wijst Bart de Wever steevast naar Nederland. "Er zijn achtduizend Oekraïners in Antwerpen. Er zijn er achtduizend in Rotterdam. In Antwerpen werkt 24 procent van die Oekraïners, in Rotterdam is dat 80 procent.” Dat grote verschil is volgens De Wever te wijten aan de te gulle uitkeringen in België.”

Achtduizend Oekraïners in Rotterdam?

Eerst de achtduizend Oekraïners in Rotterdam. De gemeente laat weten op dit moment ongeveer drieduizend Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Daarvan zijn er 2300 tussen de 15 en 65 jaar. Fors minder dan De Wever beweert.

Dan het percentage Oekraïense vluchtelingen dat een baan heeft. Deze aantallen worden bijgehouden door het CBS. Uit de meest recente cijfers blijkt dat 55 procent van de circa 78.000 15- tot 65-jarige vluchtelingen met de Oekraïense nationaliteit in Nederland in loondienst is.

Loonstrookjes geanalyseerd

In de regio Rijnmond, waar Rotterdam onder valt, ligt dat percentage onder het landelijk gemiddelde. 49 procent van de Oekraïense vluchtelingen heeft daar een baan, volgens het CBS. Specifieke cijfers voor de gemeente Rotterdam zijn er niet, maar Volgens Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, zal het percentage in Rotterdam ook rond de 50 procent liggen.

Om uit te rekenen welk deel van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland een baan heeft, keek het CBS naar gegevens van de polisadministratie. Oftewel: De loonstrookjes van alle werkgevers die Oekraïense vluchtelingen in dienst hebben. Die cijfers zijn vergeleken met het aantal Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Een andere berekening of onderzoek waaruit zou blijken dat tachtig procent van de Oekraïners in Nederland/Rotterdam werkt, lijkt Van Mulligen zeer onwaarschijnlijk. Onmogelijk eigenlijk.

Dubbele meldingen

Voor de tachtig procent die De Wever aanhaalt, verwijst zijn woordvoerder naar het UWV. De uitkeringsinstantie publiceerde in november 2022 cijfers over het aantal meldingen van werkgevers die een vluchteling uit Oekraïne in dienst hadden. Dat waren er 46.000. Afgestreept tegen het aantal Oekraïners tussen de 18 en 65 jaar (55.000) werd door sommige media geconcludeerd dat zo’n 83 procent werkt.

Er werd toen al door het UWV de kanttekening geplaatst dat er dubbele meldingen tussen zaten, doordat een vluchteling twee banen kan hebben bij verschillende werkgevers of mensen van baan wisselen. Maar toen werd ervan uitgegaan dat het niet om meer dan een paar duizend meldingen zou gaan. Dat blijkt met de kennis van nu achterhaald.

Het UWV benadrukt dat de cijfers nooit bedoeld zijn om het aantal werkende Oekraïners in kaart te brengen. "Als het gaat om een puur aantal werkenden Oekraïners dan zijn de cijfers van het CBS leidend.’’

Kloppen de Vlaamse getallen wel?

De Nederlandse cijfers kloppen niet, maar hoe zit het bij onze zuiderburen? Heeft De Wever het daar wel bij het rechte eind?

Een bron voor de achtduizend Oekraïense vluchtelingen in Antwerpen, heeft de N-VA niet. Maar Erica Caluwaerts, de wethouder in Antwerpen die verantwoordelijk is voor economie en werk, bevestigt dat het cijfer klopt.

Wijzen naar de minister

Dan het percentage dat werkt. Is dat 24 procent, zoals De Wever stelt? De Nieuw Vlaamse Alliantie verwijst naar een antwoord van minister van Werk en Economie Jo Bruins waaruit blijkt dat 27 procent van de Oekraïners in Vlaanderen werkt. Het gaat om Oekraïners die staan ingeschreven bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB). Maar dit cijfer geeft een vertekend beeld, omdat Oekraïense vluchtelingen die niet staan ingeschreven bij de VDAB niet meetellen. Ook gaat het over heel Vlaanderen.

De volledige cijfers over het aantal werkende Oekraïners wordt bijgehouden door het Belgische statistiekbureau Statbel. In december 2023 werkte 28 procent van alle Oekraïners in Antwerpen. Dichtbij het percentage dat De Wever noemt.

Conclusie

De uitspraak van Bart de Wever, burgemeester van Antwerpen en voorzitter van de Nieuw Vlaamse Alliantie, klopt niet. Het verschil tussen het aantal werkende Oekraïners in Antwerpen en Rotterdam, is veel kleiner dan de Vlaamse politicus beweert. In de regio Rijnmond, waar Rotterdam onder valt, gaat het om 49 procent. In Antwerpen blijkt ongeveer 28 procent van de Oekraïners te werken.