Voor ons onderzoek naar de Overgang op de werkvloer spreken we vrouwen, artsen, werkgevers en werknemers. Recent publiceerden de laatste twee samen een handreiking om bedrijven te helpen om te gaan met werknemers in de overgang. En voor ambtenaren is er zelfs een speciale website ontwikkeld waar ze informatie kunnen vinden, ervaringen kunnen delen en advies kunnen krijgen.

Dat zijn mooie stappen, maar doen werkgevers ook echt iets op de werkvloer? We horen namelijk ook dat bijvoorbeeld Sarah helemaal niet geholpen werd toen ze met haar klachten bij haar leidinggevende aanklopte, terwijl we in de handreiking lezen dat open communicatie en flexibiliteit op de werkvloer juist belangrijk zijn. We vragen de tien grootste particuliere werkgevers of zij beleid hebben hoe om te gaan met de overgang.

Achter de schermen

We pakken de top tien erbij die Nu.nl afgelopen jaar maakte van werkgevers met de meeste voltijdsbanen. Bovenaan prijkt Ahold, het moederbedrijf van Albert Heijn, met 33.000 banen. Hebben zij beleid over hoe om te gaan met de overgang op de werkvloer? Geven ze bijvoorbeeld workshops aan leidinggevenden of op de werkvloer? Of doet Ahold andere dingen om vrouwen te ondersteunen en ziekteverzuim te voorkomen? Nee, laat persvoorlichter Anoesjka Aspeslagh weten: “We zijn er wel achter de schermen mee bezig, maar daar kunnen we nu nog geen informatie over delen.”

Directeur als ijsbreker

Hoe zit het met de nummer twee: Rabobank (25.000 banen)? “Wij zijn er vier jaar geleden mee gestart. Een van onze directeuren kampte zelf met klachten en zij sprak daar open over. Dat is een ijsbreker geweest,” legt Silvy Meuwissen, Product Expert Wellbeing, via Teams uit. Inmiddels hebben ze drie workshops per maand voor werknemers en een per kwartaal voor leidinggevenden. Is dat verplicht? “Nee, alles is vrijwillig. Maar we hebben 7000 vrouwen van 45 jaar of ouder in dienst en we merken wel dat het onderwerp door alle aandacht eindelijk uit de taboesfeer is.” Geldt dat ook voor werknemers in een kwetsbare positie? Met bijvoorbeeld een tijdelijk contract? “Er wordt bij iedereen serieus gekeken naar klachten.”

Dan de op twee na grootste werkgever: PostNL (circa 22.000 banen). Hoe komen postbodes met overgangsklachten ervan af? “We geven leidinggevenden trainingen op het gebied van verzuim waarbij we ook ingaan op manieren waarop we uitval kunnen voorkomen.” Dat doen ze bijvoorbeeld door in gesprek te blijven en hulp te bieden, zodat iemand gezond aan het werk kan blijven, laat woordvoerder Tessa de Jong weten. Maar iets specifieks over de toch voor veel mensen onbekende overgang is er niet? “Er zijn geen afgebakende kaders opgesteld,” meldt De Jong, “omdat we bang zijn dat we daarmee voorbijgaan aan (een deel van) andere mogelijke problematiek.”

Vitaal vliegen

KLM, een werkgever met veel vrouwen in dienst, heeft in 2019 met de doelgroep de behoeftes verkend, laat persvoorlichter Jaleeza van Huizen weten. “Er zijn workshops voor medewerkers, bedrijfsartsen en arbo-verpleegkundigen. En er zijn webinars voor leidinggevenden.” Is dat verplicht? “Nee, maar we raden het wel aan.” En hoe zit het met de welbekende blauwe uniformen (half polyester, half wol)? Voor stewardessen in de overgang moet dat niet altijd even comfortabel zijn? “KLM uniformvoorschriften zijn vastgelegd en gelden voor iedereen. Wel is er een mogelijkheid om te kiezen voor laagjes: blouse-colbert-jasje.”

Dan nummers vijf en zes: NS en ABN AMRO (beiden net boven de 17.000 banen). Beleid heeft onze spoorwegmaatschappij niet, laat woordvoerder Anita Middelkoop weten. “Er is wel een speciale module ingericht waar collega’s die daar behoefte aan hebben kennis en inzicht kunnen opdoen over dit onderwerp.” En ze zijn in gesprek met de vakbonden over een nieuwe cao, geeft Middelkoop aan. “Hoe dit onderwerp meer bespreekbaar te maken op de werkvloer, staat daar ook op de agenda.”

Minder taboe

ABN AMRO heeft juist wel weer specifiek beleid. ”De overgang is al jaren een vast onderdeel van het Wellbeing aanbod aan onze medewerkers,“ schrijft persvoorlichter Jordi van Baardewijk. Hun bedrijfsartsen zijn extra geschoold op het onderwerp, ze bieden webinars voor alle medewerkers, en individuele behandeltrajecten voor wie in de overgang zit. Van Baardewijk: “Het onderwerp is daarmee meer vanzelfsprekend geworden en minder een taboe.”

Mannenbedrijf ASML

Nummer zeven op de lijst is ASML. De snelst groeiende werkgever uit de top tien van Nu.nl en met slechts 21 procent vrouwen een echt mannenbedrijf. Ze kwamen eind oktober nog minder positief naar voren in een publicatie van lokaal journalistiek platform studio040. Daarin klaagden diverse vrouwelijke werknemers over discriminatie.

Wat hebben ze voor beleid voor werknemers in de overgang? Head of media relations Monique Mols laat weten dat ze een Employee Assistance Program hebben. “Dat kan ondersteuning bieden bij de begeleiding van mentale klachten zoals stemmingswisselingen, depressieve klachten, zingevingsvragen, mantelzorg-, stress- en spanningsklachten en ook slaapproblematiek. Indien nodig kunnen we werknemers doorverwijzen voor verdere behandeling.” Daarnaast heeft ASML een onlineplatform met artikelen en psycho-educaties gericht op de overgang, aldus Mols.

Jumbo is met 15.500 werknemers de volgende grote werkgever. De verhouding man/vrouw is er fifty-fifty. Woordvoerder Ronald van der Aart laat weten dat Jumbo een uitgebreide verzuimbegeleiding heeft voor collega’s die om welke reden dan ook tijdelijk uitvallen. Ook als die klachten voortkomen uit de menopauze.

Ze bieden nog geen trainingen en sessies aan specifiek over het omgaan met de overgang. Van der Aart: “Jaarlijks stellen we echter onze activiteitenkalender vast en mogelijk dat deze invalshoek in de toekomst een plaats krijgt in het aanbod.”

Voorlichting van de overgangsconsulent

ING, de werkgever die qua personeelsomvang op de negende plaats staat, doet veel aan ‘vitality’. Woordvoerder Karin van der Pol: “We hebben een individuele coachingsmodule voor werknemers die met de overgang te maken hebben. Vaak zijn onze medewerkers verzekerd bij ONVZ. Die kan via een overgangsconsulente voorlichting, advies en zorg bieden.” Hebben ze ook iets voor leidinggevenden? “Het is niet zo dat we specifiek inzetten op overgangsklachten en hoe die mogelijk het werk beïnvloeden. Het initiatief ligt daarvoor echt bij de medewerker. We gaan er echter wel vanuit dat het contact tussen de medewerker en de manager dusdanig goed is dat er ruimte is om gevoelens te delen en of te reflecteren op het welzijn van de medewerker.”

Nog taboe

Hekkensluiter van de top tien grootste particuliere werkgevers is Facilicom met 12.000 voltijdsbanen. Het bedrijf levert onder andere schoonmakers en beveiligers. HR-directeur Wendy Aendekerk vindt dat het een onderwerp is dat wel meer besproken mag worden. Facilicom biedt medewerkers die klachten hebben wel hulp, maar beleid hebben ze nog niet. Aendekerk: “Beleid betekent in mijn ogen dat je vooral het onderwerp bespreekbaar maakt en het taboe (wat nog wel hierop rust) doorbreekt. Zover zijn we nog niet. Dit jaar hebben we de focus op financiële gezondheid in onze organisatie, volgend jaar willen we dit onderwerp meer oppakken.”

Al met al lijkt de overgang de grote werkgevers wel bereikt te hebben, maar hoe ze ermee omgaan, loopt nogal uiteen. Moet je er apart iets voor inrichten of scharen onder vitaal ouder worden? En moet je leidinggevenden erin trainen of niet? Werknemers worden wel begeleid bij verzuim, maar de werknemer die uitval door overgangsklachten wil voorkomen, moet veelal zelf het initiatief nemen.

Meer weten over de overgang op de werkvloer? Kijk onze uitzending:

Meer lezen?