In Nederland overlijden er nog altijd mensen aan aids. Het gaat om 22 sterfgevallen en 365 ziekenhuisopnames in 5 jaar tijd, blijkt uit onderzoek van Pointer. De oorzaak is het te laat stellen van hiv-diagnoses. Artsen testen te weinig op het virus, waardoor patiënten niet op tijd worden behandeld. “Het zijn allemaal slachtoffers die voorkomen hadden kunnen worden, als zij op tijd met behandeling waren gestart”, zegt internist-infectioloog Casper Rokx van het Erasmus MC in Rotterdam
Een late hiv-diagnose houdt in dat iemand een hele lage afweer heeft, of zelfs aids, op het moment dat de diagnose wordt gesteld. Uit cijfers van Stichting Hiv Monitoring blijkt dat 57 procent van de nieuwe hiv-patiënten laat wordt gediagnosticeerd. In totaal gaat het om 1314 mensen in de periode 2017-2021, meldt de stichting.
Luistert naar de reportage van Chris Visser en Sander Bartling:
De vergeten epidemie
Grote gevolgen late diagnoses
Late diagnoses kunnen erg gevaarlijk zijn. Hiv tast het immuunsysteem aan, waardoor iemand vatbaarder wordt voor allerlei virussen en bacteriën. Dat kan in eerste instantie leiden tot griepachtige klachten, zoals gewichtsverlies en diarree. Uiteindelijk kunnen er ernstige ziektes optreden, zoals tuberculose en kanker.
Onnodige slachtoffers
Kees Brinkman, internist in het OLVG Amsterdam, maakt zich zorgen over het hoge aantal late diagnoses. Regelmatig behandelt hij patiënten met een vergevorderde hiv-infectie. “Ik zie mensen in mijn spreekkamer met ernstige longontstekingen, hersenabcessen en verschillende vormen van kanker. Een groot deel van deze patiënten heeft de aidsfase al bereikt.” Volgens Brinkman is het merendeel van deze patiënten al eerder bij een arts geweest met klachten, maar nooit getest.
Blinde vlek bij artsen
De reden dat artsen zo weinig testen, is het stigma dat rond het hiv-virus bestaat, zegt arts-onderzoeker Saskia Bogers van het Amsterdam Universitair Medisch Centrum. Zorgverleners vinden het moeilijk om erover te praten. Ook is er sprake van een gebrek aan kennis. Artsen herkennen de symptomen niet, omdat hiv relatief gezien niet vaak meer voorkomt.
Wat ook meespeelt, is dat artsen een beperkt beeld hebben van wie hiv kan krijgen. “Veel zorgprofessionals denken alleen aan homoseksuele mannen met met veel seksuele contacten. Als iemand niet in dat plaatje past, wordt hiv niet overwogen”, legt Bogers uit. Dit leidt ertoe dat late diagnoses vaak voorkomen onder bijvoorbeeld heteroseksuele vrouwen en oudere mensen.
Sneller testen
Brinkman pleit ervoor dat een hiv-test een standaardprocedure wordt. Artsen kunnen daarvoor een checklist raadplegen, met klachten die wijzen op hiv. “Als artsen die lijst vaker zouden raadplegen, kunnen we hiv-infecties veel sneller opsporen. Alleen dan kunnen we een einde maken aan late diagnoses in Nederland.”
