"We zoeken van alles", zegt bestuursvoorzitter Dave Ensberg, terwijl hij door zijn vacaturebank scrolt. Aan de uitnodigingen ligt het niet, die zijn wervend: wie wordt bijvoorbeeld de 'bovenbouwkanjer' voor De Schakel in Venserpolder, of 'een kleuterleerkracht met effectieve instructie-skills' op Het Klaverblad? Basisschool De Polsstok zoekt nog een 'dynamische leerkracht voor groep acht' of een 'inspirerende groep-drie-leerkracht' en OBS Nellestein heeft plek voor een gymleerkracht die 'stevig in zijn of haar gympies staat'. Voor elk van die banen meldden zich echter te weinig goeie kandidaten, of zelfs helemaal geen. Ensberg maakt zich grote zorgen: "Kinderen moeten goed taal- en rekenonderwijs krijgen, maar vooral zichzelf ook kunnen ontwikkelen als mens. Een juf of meester is daar cruciaal voor."

Het is een somber beeld, dat in heel Nederland te zien is. In 2022 (de laatst beschikbare statistieken) besloeg het landelijke lerarentekort in het basisonderwijs 9,7 procent van alle beschikbare voltijdbanen. In de vijf grote steden is de nood met een gemiddeld tekort van 18 procent nu al bijna twee keer zo hoog als in de rest van het land. En dan zijn er in Amsterdam nog verschillen op wijkniveau, zegt Ensberg. In de stadsdelen Amsterdam Noord, Nieuw-West en Zuidoost is al een kwart van de banen niet bezet. "Ja, dat is ongelofelijk."

Acht maanden zoeken

Ensberg noemt als praktijkvoorbeeld een vacature voor intern begeleider: iemand die verschillende taken uitvoert die de school ondersteunen. Eigenlijk alles behalve lesgeven. De zoektocht heeft sinds januari van dit jaar nog niet de juiste kandidaat opgeleverd. Een collega-bestuurder van een school in het centrum van Amsterdam had dezelfde positie ondertussen binnen 2 weken ingevuld. 

De uitdagingen zijn dus gigantisch. Terwijl je volgens Ensberg juist in Amsterdam Zuidoost een groot verschil kan maken. De scholen van Zonova staan in een gedeelte van de stad waar 78 procent van de inwoners een biculturele achtergrond heeft, een kwart van de gezinnen in armoede leeft en bijna de helft uit éénoudergezinnen bestaat. "Daarom is het juist heel erg fijn dat een leraar er ook is als een soort steunfiguur voor de kinderen. Een extra superpedagoog die ook een stabiele baken is voor hen. Die kinderen hebben dat keihard nodig."

10 procent met pensioen

Het probleem wordt voorlopig dus alleen maar groter. Van de 640 medewerkers waar Zonova nu de beschikking over heeft, gaat de komende drie jaar namelijk 10 procent met pensioen. "Reken maar uit wat dat betekent", zegt Ensberg. "Ik heb gisteren nog een bos bloemen uitgereikt aan een vrouw die al 50 jaar in het onderwijs werkt. Dat doet zij geweldig, maar ze is inmiddels wel zeventig. Ik kan er niet op rekenen dat die 64 mensen die de komende jaren met pensioen mogen, ook langer blijven hangen." 

Ensberg en zijn collega’s doen wat ze kunnen. Zonova heeft bijvoorbeeld gunstige parkeerregelingen voor personeel geregeld en biedt samen met een corporatie voorrang op huurwoningen in stadsdeel Zuidoost. Net als leerkrachten in de rest van de stad, kan personeel van Zonova een 'Amsterdamtoeslag' van bijna 2.000 euro bij het jaarsalaris optellen. "En dan bieden we zelf nog een arbeidsmarkttoelage van 11 procent. Als je kijkt naar de rest van het land, kun je hier dus simpelweg veel meer verdienen in hetzelfde beroep. En toch hebben we 22 vacatures openstaan. Dat is heel verdrietig." 

Bekijk hieronder de uitzending over het lerarentekort terug: