Het is niet iets waar veel mensen - als je niet in Zuid-Limburg woont - dagelijks mee bezig zijn, maar twee derde van Nederland is overstroombaar gebied. Dit houdt in dat het wordt beschermd door duinen, dijken of dammen tegen water uit zee, rivieren of grote meren. Door klimaatverandering neemt het risico op overstromingen in deze gebieden toe. Daarnaast regent het nu meer en zijn de de buien vaak heftiger, zowel in de zomer als in de winter.

Dus woon je nabij een rivier of heb je er een huis op het oog? Bereid je dan voor op mogelijke wateroverlast, ook als je achter de dijk woont. We hebben vijf punten op een rij gezet die je hierbij kunnen helpen.

1. Houd ik droge voeten?

Het belangrijkste is natuurlijk om eerst te checken hoeveel risico je loopt op de plek waar je nu woont of waar je gaat wonen. Want ook al zit je niet pal naast de Maas of de Waal, afhankelijk van de hoogte van je huis ten opzichte van de zeespiegel, in combinatie met de waterkeringen bij jou in de buurt, zal jij thuis sneller of minder snel natte voeten krijgen. Op Overstroomik.nl vul je je postcode in en zie je of jouw woning in het geval van bijvoorbeeld een dijkdoorbraak, het risico loopt te overstromen of niet. Let wel: deze overheidswebsite laat zien hoe hoog het water kan komen in de huidige situatie en houdt dus geen rekening met de toekomstige klimaatscenario’s zoals het KNMI die onder meer heeft berekend.

2. Wat te doen bij hoogwater?

Woon je op een plek waar overstroming een risico vormt? Zorg dan dat je goed bent voorbereid. Leg bijvoorbeeld een noodvoorraad aan, voor het geval je tijdelijk je woning niet kunt verlaten vanwege het hoogwater. Denk daarbij aan voeding dat lang houdbaar is, etenswaar dat niet opgewarmd hoeft te worden en flessen drinkwater. Zorg er daarnaast voor dat je voldoende medicijnen, een complete EHBO-set en desinfecterende handgel in huis hebt. Als er sprake is van een flinke overstroming valt vaak ook de stroom uit. Dan is het handig om iets van een zaklamp bij de hand te hebben. Zet vooraf de optie 'noodmeldingen' aan op je telefoon, zodat je in een noodsituatie berichten van de overheid op je telefoon ontvangt.

En als het eenmaal zover is: vul een emmer of badkuip met water voor het geval er op een later moment geen schoon water meer uit de kraan komt. Houd je naasten op de hoogte van je plannen, of je thuisblijft of vertrekt naar veiliger oorden. Op deze site van de overheid vind je meer informatie.

3. Kan ik me verzekeren tegen de schade door een overstroming?

Dat hangt ervan af waar je huis staat. Heb je tussen de rivier en de dijk een huis gekocht? Dan ga je dus buitendijks wonen en daar kun je je niet verzekeren tegen overstromingen. Wees je dus bewust van dit risico.

Binnendijks, dus achter de dijk, kun je je met je inboedel- of opstalverzekering wel verzekeren wanneer het water door lokale regenval over de drempels je woning of kelder binnenstroomt. Ook als een kleine rivier als de Geul buiten haar oevers treedt, willen verzekeraars eventuele schade wel vergoeden. Maar als een zeedijk doorbreekt of een grote rivier als de Maas of de Waal overstroomt, dan vergoedt bijna geen enkele verzekeraar meer. In die gevallen is de schade meestal zo groot, dat verzekeraars dreigen om te vallen als ze wel zouden verzekeren.

Controleer dus vooraf de polisvoorwaarden van je verzekering, zodat je precies weet voor welke schade je wel en niet verzekerd bent in geval van wateroverlast. Op het polisblad van je inboedel- en opstalverzekering staat dit uitgelegd in de ‘neerslagclausule’.

4. Verwacht je regelmatig hoogwater rondom je huis?

Dan kan het zinvol zijn te kijken naar maatregelen die je zo lang mogelijk droog houden, zoals schotten en zandzakken. In Limburg adviseert het waterschap aan mensen die vlakbij de rivier wonen, waterkerende schotten te plaatsen voor een deur, garagepoort of laag raam. De bevestigingspunten voor de schotten maak je bijvoorbeeld in een muur en als je vreest voor een overstroming, dan kan je hier de schotten in 'klikken'. Dit is alleen geen goedkope oplossing: het gaat al snel richting de 1.000 euro.

Je huis beschermen kan ook door het stapelen van zandzakken. Vaak is er een run op zandzakken rondom een dreigende overstroming, dus het is verstandig ze nu alvast in huis te halen. Je kan ze ook zelf vullen, maar vergis je niet in het materiaal dat je daarvoor nodig hebt. Er zijn ongeveer 30 zandzakken van 16 kilo per stuk nodig om een kering te bouwen van ongeveer 1 meter lang en 40 centimeter hoog. Omgerekend heb je hier dan 500 kilo zand voor nodig.

Heb je na een flinke bui al snel water in de tuin? Dan zou je kunnen denken aan het aanleggen van een drainagesysteem. Het water wordt dan sneller afgevoerd waardoor het grondwaterpeil zakt. Een simpele maatregel die daarbij ook helpt is het verwijderen van tegels en meer groenstroken aanleggen in je tuin. De regen kan dan bij een bui sneller in de grond zakken en komt niet in het riool.

5. Wat moet je onderzoeken voordat je een huis nabij een rivier gaat kopen?

In België moet er standaard een waterparagraaf over overstromingsrisico’s in de koopakte van je huis staan, maar in Nederland is dit niet het geval. Wil je toch nabij een rivier wonen, onderzoek dan of er bij de bouw van je toekomstige huis rekening is gehouden met mogelijke overstromingsrisico’s. Is het huis bijvoorbeeld hoger gebouwd dan de omgeving? Is het goed onderheid zodat het niet snel kan verzakken? En is er qua infrastructuur in de woonwijk rekening gehouden met vluchtmogelijkheden bij hoogwater? Bij de betreffende gemeente of het waterschap kan je zeker meer te weten komen over beschermingsmaatregelen tegen het water.

Bekijk de uitzending over hoogwater hieronder terug: