Vooral rondom je menstruatie is de kans op een aanval groot. En dat heeft dan weer alles te maken met je hormonen. Dat er een link is tussen migraine en menstruatie weten we volgens hoogleraar Antoinette Maassen van den Brink van het Erasmus MC vast al meer dan duizend jaar. Toch werd lange tijd niet goed onderzocht waaróm dit zo is. Maar daar brengt Maassen van den Brink sinds 25 jaar verandering in. Als wereldwijde pionier op dit gebied onderzoekt zij de rol van vrouwelijke hormonen bij migraine. We spreken haar voor ons onderzoek naar vrouwengeneeskunde.

Maar eerst even in het kort: wat is migraine eigenlijk? Iedereen die ooit wel eens last heeft gehad van migraine weet dat het absoluut niet ‘gewoon’ een sterke hoofdpijn is. Migraine is een hersenziekte die bij de meeste patiënten bonzende en kloppende aanvallen van hoofdpijn veroorzaakt, die vaak samengaan met misselijkheid, braakneigingen, uitvalsverschijnselen en overgevoeligheid voor licht of geluid.

1 miljard mensen wereldwijd

Wereldwijd hebben meer dan 1 miljard mensen last van migraine. In Nederland gaat het om 1,5 miljoen vrouwen, driekwart van het totale aantal migrainepatiënten. Ook bij mannen met migraine lijken hormonen een rol te spelen: zij hebben net wat hogere oestrogeengehaltes in het bloed mannen zonder migraine.

De timing van de momenten waarop migraine zich voordoet heeft bij vrouwen vaak, maar niet altijd, te maken met hormonale veranderingen rond de menstruatie. Heb je voornamelijk last van aanvallen voor en tijdens je menstruatie, dan wordt dit ‘menstruele migraine’ genoemd. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een daling van de oestrogeenspiegel. Ben je zwanger of kom je in de overgang, dan is er een grote kans dat je migraine (tijdelijk) verdwijnt.

Niet ‘sexy’

Grote kans dat de vrouwen in je familie, op het werk of vriendinnen met migraine dit patroon herkennen, ook al hoor je hier misschien nooit iets over. “Het is verre van sexy om te vertellen dat je migraine hebt. Al snel wordt er gedacht dat je zeurt of dat het te maken heeft met stress. Ook menstruatieklachten zijn niet heel sexy, dus dan begin je er al snel niet over.” Maar de gevolgen van (menstruele) migraine zijn groot.

De Wereldgezondheidsorganisatie ziet migraine bij vrouwen onder de 50 als de meest invaliderende aandoening ter wereld. “Op een heel leven liggen vrouwen zo’n 4 tot 5 jaar in een donkere kamer door menstruatie- gerelateerde migraine. Dat is toch een drama?”, zegt Antoinette Maassen van den Brink.

Onderzoek, onderzoek, onderzoek

“We weten al zo lang dat die vrouwelijke hormonen een rol spelen, maar toch onderzoeken we niet hoe we in een behandeling die hormoonbalans kunnen aanpakken.” In een lopende studie onderzoekt zij nu, samen met het LUMC, of vrouwen met migraine gebaat zijn bij het doorslikken van de anticonceptiepil. “Simpeler kan het haast niet. Het is heel raar dat we dat nooit eerder onderzocht hebben.”

Ook onderzoekt Maassen van den Brink de komende jaren, met behulp van de prestigieuze Vici-beurs van 1,5 miljoen euro, hoe het komt dat vrouwen (en mannen) met migraine een verhoogd risico hebben op hart- en vaatziekten, en hoe dit verkleind kan worden.