Bloembollenboer Pieter Vlaar heeft bijna 400 zonnepanelen op zijn schuur liggen, maar kan die duurzame energie niet kwijt op het net. “Niets, we leveren niets terug, dat is toch hartstikke zonde! Niet alleen voor mezelf, maar ook voor de maatschappij.”
In het onderzoek Klimaatconflict in de Polder volgen we de energietransitie en vragen ons af waarom er nog zo weinig bedrijfsdaken vol liggen met zonnepanelen? Uit recent onderzoek blijkt dat slechts 12 procent van de bedrijfsdaken bedekt is met panelen en dat moeten er volgens hoogleraar energietransitie Jan Rotmans fors meer worden. Bedrijven zouden daarom wat hem betreft best wat creatiever mogen zijn in het zoeken naar duurzame oplossingen.
Ondernemers die juist wel willen verduurzamen – zoals Pieter Vlaar - lopen echter ook tegen obstakels aan, zoals een vol stroomnet of een wachtlijst voor een aansluiting. Dat ziet ook bestuurder Nico Verduin van de belangenvereniging voor land- en tuinbouw LTO-Noord. Uit een inventarisatie onder hun achterban blijkt dat tientallen boeren vastlopen bij het verduurzamen van hun dak. “We kregen honderd reacties binnen van boeren met problemen, maar als er honderd reageren dan zijn het er echt veel meer,”, schat Verduin in.
Succes energietransitie
Zelf kan de schapenboer er ook over meepraten. Verduin: “Ik kan hier zo’n 1500 zonnepanelen kwijt op mijn schuren, maar ook dit plan ging niet door. We hadden de subsidie binnen en vlak voordat we wilden gaan investeren kregen we te horen dat het net vol zat.” Het ontbreekt volgens hem niet aan wil bij boeren. “De animo is onbegrensd. Agrariërs willen echt een succes maken van de energietransitie, maar dan moeten we wel zorgen dat de randvoorwaarden, zoals toegang tot het net, dat we die voor elkaar hebben.”
Hoe zit het met het brandgevaar?
Ons onderzoek naar de energietransitie gaat door. Hoe zit het met de brandrisico’s van al die duurzame energie-opwek en opslag? Hou jij je hier als brandweerman mee bezig of loop je als ondernemer tegen problemen aan met de aanleg van een zonnesysteem op je dak?
Voor niets
Bloembollenboer Vlaar gebruikt het grootste gedeelte van zijn opgewekte duurzame stroom zelf, zo’n 70 procent. “Wij hebben vooral in de zomer een grote energiebehoefte, dan moeten de bloembollen gedroogd worden en daarvoor gebruiken we grote ventilatoren. In de winter is ons verbruik veel minder en juist dan zouden we dus veel kunnen terugleveren.” Ondanks een eerdere ‘zachte toezegging’ van de netbeheerder kan Vlaar die niet gebruikte 30 procent nu nergens kwijt. “We hebben gewoon de subsidie toegekend gekregen, maar toen we wilden beginnen met de installatie zei de netbeheerder: ‘Je kan niet terugleveren, het net is vol’.”
Hij zou er natuurlijk voor kunnen kiezen om de overtollige energie op te slaan in batterijen, maar dat is volgens de bollenboer op dit moment nog te duur. “Ik heb daar wel naar gekeken, maar voor nu besloten om dat nog niet te doen. Wie weet in de toekomst.” Voorlopig zal er dus nog een deel van deze duurzame energie in voor niets worden opgewekt. “Dat kost mij jaarlijks zo’n 4000 euro, maar eerlijk gezegd gaat het me nog niet eens om het geld. Ik zou het liever nog voor niets weggeven, nu gaat het als het ware de grond in,” aldus Vlaar.
Netbeheerder Liander laat weten dat dit soort problemen overal in het land spelen. “We werken er hard aan, maar de vraag om terug te leveren is hard gestegen en daardoor lopen we tegen de grenzen van het huidige elektriciteitsnet aan. Bij deze klant moet een dikkere kabel gelegd worden van het elektriciteitshuisje bij hem om de hoek naar ons verder gelegen elektriciteitsstation.” En die kabel zal er volgens Liander niet voor 2023 liggen. Bij wet zijn de netbeheerders eraan gebonden om de aanvragen op volgorde van binnenkomst te behandelen. Bovendien is er een gebrek aan technisch personeel om de werkzaamheden uit te voeren.
De schuren van LTO-bestuurder Nico Verduin zijn nu nog leeg, maar hij heeft besloten om er 160 zonnepanelen op te leggen. Daarmee kan hij in zijn eigen energieverbruik voorzien en daardoor hoeft hij niets terug te leveren aan het net. Het is een tiende van de panelen die hij kwijt kan op zijn daken. “We missen daardoor de kans om 170 huishoudens hier in de omgeving van duurzame energie te voorzien,”. Een treurige constatering vindt hij, want landbouwgrond wordt nu regelmatig wél ingezet voor de energietransitie. “We hebben echt de beste landbouwgrond van de wereld en om daar zonnepanelen op te leggen dat voelt gewoon heel beroerd. Het voelt niet eerlijk dat er wel mogelijkheden zijn voor grote zonnevelden, maar dat er nog zoveel daken leeg liggen.”
