Rijdend door de provincie ziet lijsttrekker Robert Pestman van Belang van Nederland (BVNL) in Groningen geregeld windmolens stilstaan. Voor hem is dat hét bewijs dat er meer groene stroom wordt opgewekt dan dat er vraag naar is. Het komt inderdaad voor dat turbines bij ‘overaanbod’ niet draaien. Feitelijk heeft Pestman gelijk, maar het gaat om ‘enkele uren’ en het is niet de enige reden dat de wieken soms niet draaien.
Dit blijkt uit onderzoek van het AD, Nieuwscheckers en Pointer.
Bron van de bewering
‘We zien nu al dat windmolens uit moeten, omdat er meer groene stroom wordt opgewekt dan we kunnen gebruiken', twitterde lijsttrekker Pestman van Belang van Nederland onlangs. De landelijke partij van Wybren van Haga moet niets hebben van windparken en zonnevelden. Ze ‘verpesten’ volgens BVNL het landschap. En de ruimte die beide innemen, wil de partij ‘groen houden’. Volgens BVNL Groningen is er ook geen behoefte aan meer duurzaam geproduceerde stroom.
Feiten
Waarom staat die windmolen toch stil? Het is een vraag die woordvoerder Rik Harmsen van de Nederlandse WindEnergie Associatie, de branchevereniging van de windsector, bekend voorkomt. ,,Windmolens draaien 90 procent van de tijd. Het valt mensen daarom op als ze stilstaan.’’
Volgens Harmsen zijn er meerdere redenen waarom een windmolen niet draait, met als meest voor de hand liggende dat het niet waait. Maar ook bij harde wind of ijsvorming worden de wieken soms stilgezet, omdat dan de kans op schade aan de turbine te groot is. Onderhoud aan windmolens, dat vaak enkele dagen duurt, en overlast voor omwonenden door slagschaduw kunnen ook redenen zijn dat er tijdelijk geen stroom wordt geproduceerd. Op sommige windparken, zoals de Krammer in Zeeland, zijn windmolens uitgerust met technologie die ze tijdelijk stillegt als er vogels of vleermuizen worden gedetecteerd.
Negatieve stroomprijs
Maar het komt ook voor dat windmolen stil worden gezet als er sprake is voor ‘overaanbod’, erkent Harmsen. Er wordt dan meer stroom opgewekt dan wordt afgenomen. De groothandelsprijs voor groene stroom (wind- en zonnestroom) wordt negatief. Zo daalde de stroomprijs op zaterdag 23 april, een zonnige dag met veel wind, tot -0,18 euro per kilowattuur. Het kost een eigenaar van een windmolen op zulke momenten geld om windstroom aan het net te leveren. Er wordt dan voor gekozen om de wieken even niet te laten draaien totdat er weer geld aan te verdienen is.
Energiebedrijf Pure Energie verzekert op zijn website dat de meeste moderne windturbines bij voldoende wind 98 procent van de tijd draaien. ‘Oudere windturbines zullen iets vaker stilstaan, omdat zij meer onderhoud nodig hebben door hun leeftijd en door hun ontwerp.’ Uitschakelen gaat volgens Pure Energie door de wieken 90 graden te verdraaien (pitchen) waardoor deze dwars op de wind (vaanstand) komen te staan en de molen daardoor vanzelf stil gaat staan
In 2022 was er volgens energie-expert Martien Visser ongeveer 100 uur sprake van een negatieve stroomprijs. Windparken zetten hun molens volgens Visser niet altijd stil als de geproduceerde stroom geen geld oplevert. ,,Een beetje negatieve prijs is niet erg. Temeer omdat parken ook actie moeten ondernemen als ze een windmolen stil willen zetten.” De energie-expert verwacht dat het door de groei van windparken op de Noordzee in de toekomst vaker voorkomt dat het aanbod van duurzame energie groter is dan de vraag.
Conclusie
De bewering van lijsttrekker Robert Pestman van BVNL Groningen is waar. Het komt voor dat windmolens stil worden gezet omdat er meer groene stroom wordt opgewekt dan dat er vraag naar is, maar het komt niet vaak voor en er zijn meerdere redenen waarom een molen niet draait.
Bronnen:
Factcheck-marathon
Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Pointer (KRO-NCRV) in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart 2023.
