Een handige truc om de herkomst van de foto’s te herleiden, is om de foto op te zoeken in Reverse Image Search van Google. Dat kan op verschillende manieren. Maar het snelst gaat het door met de rechtermuisknop te klikken op de online foto, en dan te kiezen voor ‘afbeelding zoeken in Google’. Je krijgt direct de zoekresultaten

GPS coördinaten in Rusland en Kazachstan

Bij de profielfoto’s op websites die wij in het vizier hebben, heeft dit helaas niet het gewenste resultaat. Ook lukt het ons tot nu toe niet om opnieuw in contact te komen met degene die de websites heeft ontwikkelt. We schakelen de hulp in van ethisch hacker Sijmen Ruwhof. Hij verzamelt alle schermafbeeldingen van de ruim veertig websites uit het netwerk van softwareontwikkelaar D Support. Op deze websites staat in de kleine lettertjes vermeld dat profielen fictief kunnen zijn. In totaal gaat het om vijftienhonderd foto’s van vrouwen, van achttien jaar tot dik in de zeventig. Ruwhof analyseert de foto’s en ontdekt van een aantal foto’s metadata waaraan je kunt aflezen op welke plek een foto gemaakt is. Het gaat om GPS coördinaten in Rusland, Kazachstan en de Oekraïne. Het lijkt niet heel waarschijnlijk dat deze vrouwen in Nederland wonen, zoals hun profiel op de datingsites vermeldt.

Love1975 uit Almere Stad

Neem bijvoorbeeld het profiel van Love1975 uit Almere Stad. De bijbehorende foto is van een slanke vrouw in een witte jurk, poserend in een bloemenweide. Volgens de GPS coördinaten is de foto gemaakt in Rusland. We nemen de proef op de som en gaan via een oproep op sociale media op zoek naar de vrouw op de foto. Omdat in Rusland, Oekraïne en Kazachstan niet Facebook maar VKontakte een populaire sociaalnetwerksite is, verspreiden we de foto ook op die website.

“Straks zit ook jouw foto ertussen.”

‘Wat erg, straks zit jouw foto ertussen. Daar moet je toch niet aan denken.’ Twittert Ingrid Schaafsma geschrokken. ‘En dan zul je ook maar net naast hem in de supermarkt staan,’ vult Loulou aan. Nu is die kans niet zo groot als je een foto gebruikt van een vrouw die vermoedelijk in Rusland woont. Maar soms komen de foto’s van dichter bij huis. Het overkwam dit jaar Marcel Steeman, wethouder voor D66 in Castricum. Hij zat thuis op de bank toen hij op een profiel op Relatieplanet werd gewezen. “Ik ben Freeekje. Mijn vrije tijd besteed ik graag aan skiën en tennis.” Freeekje schrijft verder dat hij altijd vrolijk is en op zoek is naar een sportieve vrouw met een kort kapsel. Op de foto een man van midden dertig met - inderdaad - een vrolijke lach. Maar dit is niet Freeekje. Dit is hijzelf. De foto van Steeman werd door een nog onbekend persoon gebruikt op de datingsite Relatieplanet.nl.

Is het strafbaar?

Kan dit zomaar? Wethouder Steeman besluit om aangifte te doen. Hij krijgt al snel bericht van de politie dat ze geen strafbare grondslag hebben gevonden voor het gebruik van zijn foto. ‘Jouw naam staat er niet bij, dus het is geen identiteitsfraude. En de foto staat op een openbaar benaderbare bron, dus hergebruik is toegestaan.’ Citeert Steeman. En hij kon tenminste zelf nog aangifte doen. Maar hoe zit dat met de foto’s van vrouwen die helemaal niet weten dat hun foto’s misbruikt worden op datingsites?

Autoriteit Persoonsgegevens

We doen navraag bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Een woordvoerder laat weten dat hier geen onderzoek naar gedaan is en verwijst ons naar de algemene richtlijnen. Daarin staat: “Als een verantwoordelijke foto’s plaatst zonder wettelijke grondslag, dan is de verwerking onrechtmatig. En dus in strijd met de wet.” Het is dan wel aan de gedupeerde zelf om contact op te nemen met de verantwoordelijke die de foto’s heeft geplaatst. De woordvoerder benadrukt dat ze nu niks kunnen betekenen voor vrouwen die zelf niet weten dat hun foto’s gebruikt zijn op datingsites met nepprofielen. ‘We zijn een kleine toezichthouder en we moeten keuzes maken.’