Autonome burgers geloven dat de Nederlandse wet- en regelgeving niet op hen van toepassing is en dat de overheid geen macht over hen mag uitoefenen. Ze willen zich onttrekken aan het 'systeem' waarin zij leven. Dat betekent ook dat zij financiële verplichtingen waarvan zij vinden dat ze daar nooit toestemming voor hebben gegeven, zoals het betalen van sommige belastingen, uit de weg gaan. En dat kan voor enorme, financiële problemen zorgen. De Boer, lokaal fractielid voor de VVD, meldt zich bij Pointer naar aanleiding van onze eerder geschreven oproep binnen het onderzoek naar de autonome burger.

De Boer benadrukt dat hij zichzelf niet soeverein heeft verklaard, maar wel omgaat met mensen die dat wel hebben gedaan. "Ik vind mezelf autonoom, maar wel op een andere manier. Ik kies er zelf voor om belasting te betalen. Ik kies er zelf voor om een paspoort en sofinummer te hebben. Want zo leven we hier in Nederland", zegt hij aan de telefoon.

Op het eerste gezicht lijkt het een vreemde combinatie: In het dagelijks leven lokaal fractielid zijn voor de VVD en tegelijkertijd beheerder zijn van een Facebookgroep voor soevereine mensen. Een groep burgers die zich juist tegen de overheid keert. Maar voor De Boer is het een logische keuze. "Ik zat ooit ook tussen de mensen die zich soeverein verklaarden. En nog steeds zie ik mensen in mijn eigen netwerk radicaliseren. Ik wil hen behoeden voor de mogelijke gevolgen en implicaties."

In 2011, net nadat De Boer was afgestudeerd van het hbo, kwam hij voor het eerst in aanraking met mensen die zich 'tegen het systeem keerden'. Eén van zijn toenmalige huisgenoten ging samen met zijn moeder een pand kraken in Utrecht. "Het was een kwetsbaar gezin, dat weinig te makken had. Je zou kunnen zeggen dat deze mensen buiten de vertrouwde wegen aan een woning zijn gekomen, dat is ook een vorm van soevereiniteit."

Soevereine burger

Het is in dezelfde periode dat de net afgestudeerde De Boer video’s en berichten van Bea van Kessel voorbij zag komen. Een vrouw die toentertijd ook tegen het systeem vocht en zichzelf soeverein verklaarde. Online is er een video te vinden waarop te zien is hoe Van Kessel een deurwaarder confronteert en allerlei juridische termen op hem afvuurt. In een andere video is te zien hoe Van Kessel door twee agenten wordt aangehouden. "Met dit soort video’s heeft ze een enorm bereik gekregen. Inhoudelijk ben ik het er totaal niet mee eens. Zij is precies het tegenovergestelde van mij. Ik heb tenenkrommend naar die video’s zitten kijken", zegt De Boer.

"En nu zie je weer hetzelfde gebeuren, ook in mijn eigen netwerk". Het wordt even stil aan de andere kant van de lijn. Na een adempauze zegt De Boer: "Je merkt het misschien wel, maar het raakt mij. Ik probeer iedereen in mijn netwerk binnen te houden. Om hen te behoeden voor de mogelijke gevolgen en implicaties. Dit is mede de reden dat ik de politiek in ben gegaan. Ik zag die kwetsbare mensen radicaliseren en ik wil hen juist een hart onder de riem steken."

Atlas van Afgehaakt Nederland

Tijdens het gesprek haalt De Boer de Atlas van Afgehaakt Nederland aan. Deze publicatie uit 2021 geeft antwoord op de vraag waarom sommige mensen in Nederland niet meer meedoen met het traditionele politieke systeem. De auteurs van de Atlas, René Cuperus en Josse de Voogd, onderzochten hoe verschillen in zaken als opleiding, inkomen en gezondheid invloed hebben op hoe mensen politiek denken en stemmen. Uit hun onderzoek komt naar voren dat er mensen zijn die zich terugtrekken uit de politiek omdat ze zich niet gehoord voelen of omdat ze geen vertrouwen meer hebben in de politieke leiders.

"Voor mij is dit een soort bijbel geworden", zegt De Boer. "In de Atlas van Afgehaakt Nederland wordt het duidelijk waarom mensen zich soeverein verklaren. Mensen voelen zich niet meer verbonden aan Nederland. Dat is ook de reden dat ik beheerder ben geworden van deze Facebookgroep. Om in verbinding te blijven met deze mensen en om te kijken wat er in deze groepen afspeelt."

Charlatans

Online zijn er verschillende personen die cursussen en advies aanbieden om autonoom of soeverein te worden. Je vindt ze in verschillende soorten en maten: de één biedt 'juridisch advies' aan voor 25 euro, de ander biedt een all-in servicepakket aan voor ruim 200 euro. Hoewel de cursussen en adviezen op sommige details van elkaar verschillen, is de grote lijn hetzelfde: door juridische brieven naar allerlei instanties in Nederland en het buitenland te sturen, word jij bevrijd uit dit systeem. Althans dat claimen de aanbieders online.

Volgens De Boer gaat het hier om het verspreiden van desinformatie. "Het verspreiden van deze desinformatie vind ik moreel verwerpelijk. Dit heeft gewoon niets te maken met vrijheid van meningsuiting. Er is hier geen sprake van kennisoverdracht, maar van kennismisbruik. De personen die deze informatie verspreiden horen achter slot en grendel thuis. Wat mij betreft mag er gekeken worden naar hoe deze charlatans strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. En ik vind ook dat mensen aan de voorkant goed ingelicht moeten worden. Ik denk dat het goed is om jongeren lessen mediawijsheid te geven en daarbij het verschil te leren van wat goed is en wat niet goed is."