We analyseerden alle 3.073 tweets van Radio Genoa in de periode 1 april 2023 tot 1 april 2024. Per tweet verzamelden we de URL, de tekst in de tweet, de publicatiedatum en de interactie (views, likes, shares en replies). In totaal kregen de tweets van Radio Genoa bijna 2,8 miljard views in het bekeken jaar – gemiddeld 900.000 views per tweet.

Waar tweet Radio Genoa over?

Om erachter te komen waar Radio Genoa over tweet, hebben we zeven verschillende categorieën aangemaakt die in de illustratie hieronder te zien zijn. Tweets die nergens in hoorden labelden we als 'overig'. We bekeken elke tweet en beoordeelden onder welke categorie deze valt. Het kan zijn dat één tweet meerdere labels heeft gekregen. Ter illustratie: Op 20 maart deelt Radio Genoa een tweet met video waarop te zien is hoe twee personen aan het discussiëren zijn op straat. De tekst bij de video luidt: "Discussie tussen een moslim vrouw en een homoseksuele man in Groot-Brittannië. Maar waren zij geen bondgenoten van Palestina?" Deze tweet heeft de labels 'lhbtqi+' (homoseksuele man), 'Palestina' (de context is het Hamas-Israël conflict) en 'migratie' (de hoofdpersonen zijn moslims en worden geframed als niet oorspronkelijk Brits) gekregen.

Uit de analyse blijkt dat het overgrote deel van de berichten van Radio Genoa gaat over migranten, moslims of mensen van kleur. Vrijwel altijd in negatieve zin. Het gaat om 84% van de tweets in het jaar dat wij bekeken.

De labels staan hieronder uitgelegd.

• Migratie: Tweets waarvan de tekst en/of video slaat op migranten, vluchtelingen, moslims, mensen van kleur, islam of op een andere groep mensen die volgens Radio Genoa buiten de 'normale’ of 'oorspronkelijke' Europese bevolking zouden vallen.

• Protest: Tweets over demonstraties tegen landelijk of Europees overheidsbeleid. Ook wanneer het gaat over 'patriotten' die opstaan voor traditionele of christelijke waarden die bij een land of bij Europa zouden horen.

• Hamas-Israël: Tweets die te maken hebben met de Hamas-Israël-oorlog. Ook tweets over demonstraties voor Palestina vallen hierbinnen.

• Lhbtqi+: Berichten die gaan over Pride, homoseksualiteit, trans personen of andere identiteiten die Radio Genoa een negatieve invloed op de samenleving toeschrijft.

• Boeren: Tweets die refereren aan boerenprotesten of de opstand van truckers in Europese landen.

• Oekraïne: Tweets die met de invasie van Rusland in Oekraïne te maken hebben en de oorlog die daarop volgde. Ook hulp vanuit Europa naar Oekraïne behoort tot deze categorie.

• Klimaat: Tweets die te maken hebben met klimaatverandering, klimaatontkenning of waarin prominente gezichten zoals Greta Thunberg voorkomen.

• Overig: Tweets over onderwerpen die niet in de bovenstaande categorieën geplaatst kunnen worden.

Ter verduidelijking: De labels hebben we bepaald op basis van de inhoud van Radio Genoa-tweets – niet op basis van de opvattingen van Pointer-redacteuren. Tweets over de islam worden bijvoorbeeld meestal als 'migratie' gelabeld, omdat Radio Genoa impliciet of expliciet aangeeft dat 'moslims' niet in Europa thuishoren.

Sinds wanneer groeit Radio Genoa zo hard?

In de eerste maanden van 2023 tweet Radio Genoa relatief weinig. Het gaat gemiddeld om 34 tweets per maand. Totdat halverwege september internationale media berichten dat het Italiaanse eiland Lampedusa zegt het aantal aankomende migranten niet meer aan te kunnen. Vanaf dan verstuurt Radio Genoa ruim 400 tweets per maand.

Een tweet van 29 september, waarin een video te zien is van een vluchtelingenboot op zee, krijgt 58 miljoen views. De tekst bij de video luidt: "Er zijn momenteel acht Duitse NGO-schepen in de Middellandse Zee die illegale immigranten verzamelen om in Italië te lossen. Deze NGO's worden gesubsidieerd door de Duitse overheid. Laten we hopen dat de AfD de verkiezingen wint om deze Europese zelfmoord te stoppen." Het is met afstand de best bekeken tweet van Radio Genoa.

Wat zegt het taalgebruik van Radio Genoa?

We onderzochten welke woorden Radio Genoa zoal gebruikt. In onderstaande woordenwolk is aan de grootte van de woorden te zien welke woorden het meest voorkwamen.

Verreweg het vaakst komt 'cultural' voor: Radio Genoa gebruikt dit woord 542 keer in het bekeken jaar, meestal in combinatie met 'enricher' of 'enrichment'. Radio Genoa tweet doorgaans over 'cultuurverrijking' bij (contextloze) beelden van migranten, moslims en mensen van kleur die zich ongepast (lijken te) gedragen. Denk aan twee mannen op de vuist, een man die op straat plast of een groep jongens die stenen naar elkaar gooien.

De term cultuurverrijker lijkt op het eerste gezicht niet zo haatzaaiend, maar de hoge mate van gebruik is wel degelijk interessant. De term werd in Noord-Europa populair onder neo-nazi's in de jaren '80 en '90. Ze staken de draak met anti-racisten die culturele verrijking vaak juist als pluspunt zagen van immigratie. Zo is het een cynische uitdrukking geworden van alles wat radicaal- en extreemrechts slecht vond aan immigratiebeleid. Met de opkomst van internetfora verspreidden veel extreemrechtse kreten zich als zogenaamd ironische grapjes steeds verder over het internet. Verkapte termen als 'cultuurverrijker' zijn handig voor het normaliseren van rechts gedachtegoed, want je kunt altijd zeggen dat je gewoon een grapje maakte, en dat je geen letterlijk haatdragende taal gebruikte.

Ook in andere veelgebruikte termen wordt zichtbaar dat Radio Genoa vooral focust op migratie – tenminste, op mensen waarvan het account vindt dat ze migranten of 'de ander' zijn. Het woord 'immigrants' komt 416 keer voor en 'muslim' wordt 218 keer genoemd.

Het woord 'police' wordt 296 keer gebruikt. Vaak benoemt Radio Genoa de politie wanneer ze impliceren dat Westerse politiemachten laf zijn en zwak optreden tegen agressieve 'mensen van buiten'.

Gebruikt Radio Genoa alleen verkapte termen?

Radio Genoa gebruikt dus vaak ironie en verkapte termen. Maar soms worden ook expliciete aantijgingen gedaan, vooral aan het adres van Europese politici en migranten, met kreten als "stop the invasion" (53), "lost its identity" (23) en "they hate us" (45).

En sommige berichten maken haarfijn duidelijk wat Radio Genoa echt denkt. Op 15 september tweette het account bijvoorbeeld "National Geographic Italië. Alweer een filmpje van een Afrikaan die op straat schijt. Sommige mensen noemen dit 'cultuurverrijking'", met een contextloze video van een (niet geanonimiseerde) zwarte man met zijn broek omlaag aan de zijkant van een parkeergebied.

Welke invloed heeft Radio Genoa op ons?

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bepaalde onderwerpen online de grootste kans maken om gewelddadig en dehumaniserend taalgebruik op te roepen. De twee voornaamste zijn berichten over gewelddadige of seksuele misdaden en een politiemacht die zogenaamd faalt om grote hoeveelheden geweld in bepaalde wijken aan te pakken. Zeker verhalen die een bepaald script volgen, waarin een immigrant als dader wordt neergezet en waar het slachtoffer veelal (witte) vrouwen, kinderen, of ouderen zijn, creëren sterke emoties onder lezers en zorgen vaak voor online oproepen om op een gewelddadige manier wraak te nemen.

Een ander onderwerp dat vaak heftige taal tot gevolg heeft, zijn berichten over deportatie. En het laatste grote thema is discussies over immigranten die er allerlei 'vieze' praktijken op zouden nahouden.

Kijkend naar de tijdlijn van Radio Genoa, valt op dat bijna alle tweets in één van bovenstaande onderwerpen passen. En de reacties van andere X-gebruikers onder deze tweets laten helder de praktijk van het academische onderzoek zien. Een greep:

• "Dit zijn net binnendringende virussen. Een virus wordt niet opgevoed, het wordt vernietigd."
• "Het volk is onbewapend. Dat moet veranderen. I beloof je dat die criminele indringers niet onbewapend zijn."
• "Unieke en effectieve oplossing", met een filmpje van iemand die door de loop van een vuurwapen kijkt.
• "Massa-uitroeiingen zouden een tweede optie zijn."
• "Europa moet de wapens oppakken en terugvechten."

De tweets van Radio Genoa zijn niet zonder gevolgen, waarschuwt Barath Ganesh, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam. "Dit soort accounts probeert angst in haat om te zetten", zegt hij. En dat werkt, stelt hij. "Angst is altijd een waardevol politiek ruilmiddel geweest. Verontwaardiging en ophef creëren heeft de laatste 15 jaar goed gewerkt en wordt gelinkt aan de opkomst van radicaal- en extreemrechts."

Reactie van X

Zowel de berichten zelf, als de reacties die ze oproepen, zijn voor het platform X geen reden om de tweets te verwijderen. We vragen X meermaals waarom ze niet optreden. Daarop komt steevast een automatisch antwoord: "Busy now, please check back later."

Dit onderzoek is gedaan in samenwerking met VRT NWS en IRPI. Wil je meer weten over dit onderzoek? Kijk dan hieronder onze uitzending terug van donderdag 2 mei.