Rusland bespioneert systematisch de Oost- en Noordzee, blijkt uit onderzoek van Pointer (KRO-NCRV) in samenwerking met journalisten uit zes landen. Deze onthulling leidde niet alleen tot veel aandacht in de Nederlandse én buitenlandse pers en tot reacties op social media, ook in de Tweede Kamer werd het onderzoek opgepikt: NSC en D66 stellen Kamervragen.
Ons onderzoek richtte zich op 72 Russische onderzoeksschepen en schepen die eerder in verband zijn gebracht met spionage of sabotage. Op basis van een analyse van scheepsdata kwamen we tot de conclusie dat ze verdachte reizen maken voor onze kust. Met aan boord gewapende militairen bespioneren ze gaspijpleidingen, datakabels, windparken en militaire infrastructuur in de Oost- en Noordzee.
Maatregelen tegen spionage
Kamerleden Kahraman en van Dijk van NSC vragen aan minister Brekelmans van Defensie en minister Veldkamp van Buitenlandse zaken of er op dit moment adequaat en proportioneel wordt gereageerd op de Russische schepen. “De oorlog tussen Rusland en Oekraïne vraagt van ons om extra scherp te zijn op spionageactiviteiten", zegt Kahraman. "In mei jongstleden heb ik vragen gesteld over spionage door Russische vissersboten die aanmeren in de Eemshaven. Nu is duidelijk dat er ook op grote schaal op de Noordzee door niet-militaire schepen wordt gespioneerd. Zijn onze veiligheidsdiensten dan niet te naïef? Moet onderzoek van journalisten de stok achter de deur zijn, voordat er serieuze actie tegen spionage wordt ondernomen?”
Ze willen weten welke gezamenlijke maatregelen met NAVO-partners worden genomen om de spionage tegen te gaan. Worden de maatregelen verscherpt met het oog op de toename van Russische dreigingen? "Het is belangrijk dat we samenwerken met onze partnerlanden om risico’s op spionageactiviteiten in te perken. Dat doen we al, maar met de Russische agressie op de oostflank zijn we genoodzaakt om een tandje bij te zetten. ”
Kamerleden van der Werf, Sneller en Paternotte van D66 willen weten of Nederland en andere EU-landen juridische mogelijkheden hebben om spionage tegen te gaan. Wie houdt er op dit moment toezicht op de Russische schepen die onze wateren binnenvaren, vragen ze aan de ministers. Welke maatregelen zijn er al door Nederland en/of andere EU-landen getroffen om deze Russische spionage en sabotage tegen te gaan?
Dreiging serieus nemen
Volgens het zeerecht mogen Russische schepen vrij door onze wateren varen en de bodem onderzoeken. Verdachte Russische schepen worden op die momenten wel geschaduwd door marineschepen van de NAVO-landen. VVD-Europarlementariër Bart Groothuis vindt dat niet genoeg. “Ga er agressief op zitten, hinder ze. Je moet deze dreiging serieus nemen”, zegt hij.
Ook Bert Hubert, expert op het gebied van cyberveiligheid, vindt dat de overheid beter moet nadenken over de beveiliging. "Ze hebben het recht daar te varen, maar eigenlijk is het bezopen dat we de Russen maar op onze wateren laten dobberen. Wij vinden het aanleggen van allerlei leidingen en kabels heel belangrijk, maar denken niet goed na over onze veiligheid. Dat nemen we echt niet serieus", zegt hij tegen RTL Nieuws.