In één van de eerste video’s die we van politievlogger Jan-Willem zien, verbazen we ons dat de locaties die hij op zijn politiemotor bezoekt zo herkenbaar zijn. Vanaf het moment dat hij op zijn motor stapt tot aan de locatie die hij bezoekt, we kunnen het allemaal meebeleven. Alsof we bij hem op de motor zitten als bijrijder. Deze verbazing leidt tot een onderzoeksvraag: Kunnen wij persoonsgegevens uit video’s van politievlogger Jan-Willem achterhalen? Het antwoord: Ja!
In 2017 bekijken we al 149 video’s van politievloggers Jan-Willem en collega Tess. Op basis van beeldanalyse kijken we per video of we locaties kunnen herkennen en daarmee personen kunnen achterhalen. Eind mei 2018 krijgen we een mail toegestuurd van de politie met het bericht dat er instructies online zijn gezet voor het gebruik van social media door politieagenten. Dit document heet Beeld op social media. Hierin wordt duidelijk uitgelegd waar een agent rekening mee moet houden bij het plaatsen van berichten op social media.
We zetten de belangrijkste zes instructies op een rijtje:
-
Personen: Zorg ervoor dat geen enkel persoon herleidbaar op de foto/video staat. Dit betekent dat het gezicht onherkenbaar moet zijn, evenals tattoos, sieraden en/of opvallende kleding/haardracht, postuur waaraan de persoon herkend kan worden. Let ook goed op details in je foto of video. Wellicht staat de persoon niet in beeld maar is zijn gezicht wel te zien in de weerspiegeling van de politieauto. Ook dat mag niet.
-
In de woning: Het maken van beelden in een woning voor plaatsing op sociale media is niet toegestaan vanuit de politietaak (Wpg). Het publiceren van dergelijke beelden op social media is dus ook niet mogelijk. Het maken en publiceren van beelden in een woning vanuit de ondersteunende taak (Avg) mag alleen als de bewoner schriftelijk toestemming voor publicatie geeft. De vorm voor deze expliciete, schriftelijke toestemming staat niet vast. Op Intranet is een voorbeeld te vinden van een uitgebreide manier om de toestemming vast te leggen.
-
Locatie: Een foto of video maken op de openbare weg, van publiek toegankelijke plaatsen en bedrijventerreinen is toegestaan. Zorg er echter voor dat er geen locatie of adres (huisnummer) op de foto of video staat die te herleiden is tot een persoon. Bij een plaats delict mag je alleen beelden maken buiten het afzetlint. Zorg ook hier voor onherleidbaarheid van personen.
-
Vervoersmiddel: Zorg ervoor dat als je een vervoersmiddel in beeld hebt, deze niet herleidbaar is naar een persoon. Zorg dat het kenteken niet leesbaar is. Maar let ook op velgen, model, kleur, kentekenplaat en bestickering (logo’s). Een opvallend model, een vrij unieke kleur of een bijzondere kentekenplaat- of houder kunnen naar een persoon leiden. Dit geldt dus niet alleen voor auto’s maar voor alle vervoersmiddelen die in beeld komen!
-
Voorwerp: Zorg ervoor dat er op je foto of video geen voorwerpen staan die herleidbaar zijn naar een persoon. Denk bijvoorbeeld aan een unieke rugtas en geen doorsnee zwarte rugtas.
-
Audio: Let ook goed op de audio van de video. Een verdachte die onherkenbaar en onherleidbaar in beeld is gebracht, kan nog steeds door zijn stem herkend worden wanneer je de stem niet vervormd of wegpiept. Let behalve op stemmen ook op portofoonverkeer. Zorg dat er op de video geen portofoonverkeer staat dat herleidbaar is naar personen.
Met deze instructies in het achterhoofd bekijken we opnieuw video’s van politievlogger Jan-Willem. We hebben nu duidelijke instructies waarlangs we de video kunnen leggen. Alle video’s vanaf het moment dat de instructies voor het plaatsen van social media zijn ingegaan, nemen we onder de loep, dus vanaf 25 mei 2018. We bekijken alle video’s tot 24 februari 2019. In totaal zijn dit 53 video’s.
In een spreadsheet (die we om privacyredenen van slachtoffers, verdachten of andere betrokkenen in de video, niet openbaar maken) verzamelen we eerst alle video’s. Als we een incident tegenkomen in een video, plaatsen we deze link (Youtube) met tijdcode in een ander blad in spreadsheet, waarin we alle incidenten verzamelen. Achter het incident zetten we een kruisje bij de instructie waaraan politievlogger Jan-Willem geen gehoor geeft.
Zo komen we bijvoorbeeld een situatie tegen waarin Jan-Willem op verschillende punten de fout in gaat:
-
Een horloge is zichtbaar (persoon)
-
Een breed postuur is herkenbaar (persoon)
-
Een stem is niet vervormd (audio)
-
De naam van een werkgever is niet weggepiept (audio)
-
De naam van zijn/haar partner is niet weggepiept (audio)
In dit geval krijgt het incident in de spreadsheet twee kruisjes: bij persoon en bij audio. En op deze manier gingen we alle video’s langs.
