De zes Noordzeelanden gaan samenwerken om de gasleidingen, datakabels en windparken in onze wateren beter te beveiligen tegen spionage en sabotage. Dat heeft de Belgische minister van Justitie en de Noordzee Paul Van Tigchelt donderdag bekendgemaakt. De landen willen meer informatie kunnen uitwisselen als er gevaar op zee dreigt. Vorig jaar ontdekte Pointer twee Russische spionageschepen boven kritieke infrastructuur in de Noordzee.
Het akkoord wordt een dezer dagen door zes landen ondertekend: België, Nederland, Duitsland, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Samen willen de landen beter samenwerken en meer informatie delen om de onderwaterinfrastructuur te beschermen.
Dat gaan ze onder andere doen door een dataplatform op te zetten waarmee verdachte bewegingen op zee geregistreerd én gedeeld kunnen worden, laat de minister aan VRT NWS weten. Ook willen de landen onderzoeken of ze relevante wetgeving op elkaar kunnen afstemmen. België neemt het voortouw in het project en investeert een miljoen euro in het platform.
De woordvoerder van het Nederlandse actieprogramma Bescherming Noordzee Infrastructuur wil nog niet op het nieuws reageren totdat Noorwegen het akkoord ook officieel heeft ondertekend.
Pointer maakte eerder deze reportage over de Russische dreiging op de Noordzee:
Onbeschermd op de bodem
In de Noordzee liggen duizenden kilometers aan kabels en leidingen. De landen laten in een gezamenlijke verklaring weten dat het essentieel is dat “deze infrastructuur veilig en veerkrachtig is om de internationale communicatie- en energiezekerheid te waarborgen.” Veel van die infrastructuur ligt echter vrijwel onbeschermd op de bodem. “Verdachte Russische schepen cirkelen rond en met dit nieuwe initiatief beschermen we ons onder andere tegen spionage en sabotage”, zei de minister tegen VRT NWS.
Russische spionageschepen liggen drie tot vier keer per jaar voor onze kust, lieten medewerkers van verschillende ministeries eerder aan Pointer en Marineschepen.nl weten. Vorig jaar hielden in elk geval twee Russische onderzoeksschepen zich stilletjes op in de Noordzee. De Admiral Vladimirsky lag eind juni, begin juli meer dan tien dagen voor onze kust, ter hoogte van Noord-Holland en Zeeland. Het schip lag in de buurt van datakabels, windmolenparken en gasleidingen. Eind oktober bezocht de Yevgeny Gorigledzhan hetzelfde gebied. Dat schip lag stil in de buurt van een Brits windmolenpark. Patrouilleschip Zr.Ms. Holland was toen ter plaatse.
Dreiging in beeld brengen
Er zijn al jaren berichten over spionage op zee door Russische schepen. De Noordzee leek geen prioriteit te hebben voor politiek en overheid. Dat veranderde toen op 26 september 2022 de gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 ontploften.
Onze onderzeese kabels kregen vervolgens van het ministerie van Economische Zaken de stempel “vitaal”, zodat er geld kon worden gereserveerd om ze te beschermen. Op hetzelfde moment kreeg de marine de taak om “potentiële dreigingen” in de Noordzee in beeld te brengen.
Ook werkt Nederland samen met negen andere landen in het Joint Expeditionary Force (JEF), een multinationaal militair samenwerkingsverband. Met het JEF patrouilleren de deelnemende landen met oorlogsschepen op de Noord- en Oostzee.
Pointer duikt de komende maanden verder in dit dossier. Samen met BBC, VRT, Knack, DR, Süddeutsche Zeitung, WDR, NDR, NRK, ERR en SVT vervolgen we ons onderzoek naar Russische spionageschepen.
Oproep: Heb je tips voor ons onderzoek naar Russische spionageschepen?
Ben je regelmatig op zee te vinden? Maak je foto's van schepen? Of weet je anderszins meer over de aanwezigheid van Russische schepen op de Noordzee? Dan komen we graag met je in contact.
