Fox voelt zich steeds verder in het nauw gedreven. Hij heeft twee zonen van 19 en 21 jaar, Stijn en Luuk, beiden geïnteresseerd in het melkveebedrijf. “Maar wat voor toekomst hebben ze hier?” vraagt Fox zich steeds vaker hardop af. “We komen in de knel. Het wordt ons zo langzamerhand op deze plek onmogelijk gemaakt.”

Boeren worden afgeknepen

Het natuurgebied is te zuur en een enorme reductie van de stikstofneerslag in het gebied is noodzakelijk. Maar het pijnlijke is dat aan de Duitse zijde van het natuurgebied wél nog steeds volop stallen gebouwd worden, tot frustratie van de boer. ”Onlangs zijn daar nog twee nieuwe varkensstallen en een kippenstal zónder luchtwassers neergezet." Volgens de melkveehouder komt 60 procent van de stikstofdepositie uit Duitsland terwijl aan de Nederlandse zijde de boeren worden afgeknepen. “Waar zijn we in hemelsnaam mee bezig? Dit is niet uit te leggen.”

Fox strijdt al jaren, samen met andere boerengezinnen rondom het gebied, voor het voortbestaan van zijn bedrijf. Ze hebben plannen gemaakt om het natuurgebied weer gezond te krijgen door de bedrijfsvoering aan te passen aan het gebied, een vorm van agrarisch natuurbeheer. “Drie jaar lang zijn we met de provincie Overijssel in gesprek geweest over onze plannen. We hebben zelfs minister Van der Wal op bezoek gehad. Maar met nul resultaat. Onze plannen zijn zo van tafel geveegd. Ik ben totaal afgeknapt. We zijn na al die jaren praten, praten, praten geen stap verder gekomen.”

Boerengezinnen staan onder spanning

Het meest pijnlijke vindt hij het onbegrip bij bestuurders. “De politiek vergeet welke impact de stikstofaanpak heeft op boerengezinnen”. Fox is de vijfde generatie op de boerderij. “Ik merk het ook om mij heen: de stress en spanning in al die agrarische families loopt op. Je haalt de grond onder die gezinnen vandaan.” Onlangs heeft hij in zijn directe omgeving twee zelfmoorden onder boeren meegemaakt. “Het is hard gezegd, maar het is wachten op de volgende. Ze laten boeren net zo lang bungelen tot het uitzichtloos wordt en ze verzuipen in alle regels.”

In de agrarische sector zijn er al jaren zorgen over zelfmoord onder boeren. Veel boeren kennen wel íemand in hun gemeenschap bij wie het mis ging; suïcide onder agrariërs komt veel meer voor dan gemiddeld. En met de huidige veestapeldiscussie bestaat de zorg dat dat aantal zal stijgen. Want om hulp vragen is een groot taboe op het boerenerf. 

Bank wil niet financieren

Fox zelf is inmiddels die schaamte voorbij en wil niet langer verbergen wat de stikstof-aanpak mentaal met hem en zijn gezin doet. “Onlangs hebben we een vergunning gekregen voor het bouwen van een nieuwe stro-stal. Voor aanvang van dat vergunningstraject was de financiering rond, maar door de stikstofkaart wil de bank de stal nu niet meer financieren. De plek is nu bepalend of de bank het ziet zitten of niet. Er staat opeens een rode stip op het bedrijf en dat vreet aan je."



Zo komen steeds meer boeren in de problemen door strakker wordende regels. Fox haalt een ander voorbeeld aan. “De mest mag nog maar heel beperkt op het land worden uitgereden. Nu al kost het ons grote moeite om ons mestoverschot af te voeren. Wat als steeds meer boeren verdwijnen en uitgekocht worden? Waar moeten we de mest kwijt? Je zit als boer in een fuik. Je werkt steeds keihard aan oplossingen maar het is uitzichtloos. De overheid heeft maar één doel: ze willen van ons vee af.”

Mentale gezondheid boeren

De melkveehouder vraagt zich af of de mentale gezondheid van boeren überhaupt wel een issue is in Den Haag. ”Je weet; dit gaat spaak lopen. Wij hebben zo langzamerhand niks te verliezen. Maar waar blijft het perspectief vanuit de overheid?”