Pensioenfondsen dienen zich aan internationale richtlijnen te houden voor hun beleggingen. Maar hoe ze dat precies invullen, is aan de pensioenfondsen zelf. Dat zegt demissionair minister Hoekstra van Financiën in antwoord op Kamervragen van de Partij voor de Dieren over de rol van Nederlandse pensioenfondsen bij ontbossing van de Amazone, waar dagblad Trouw en Pointer eerder over publiceerden.
Dit voorjaar maakten Pointer en Trouw bekend hoe Nederlands pensioengeld betrokken is bij illegale veehandel en ontbossing in de Braziliaanse Amazone. Nederlandse pensioenfondsen, met het Algemeen Burgerlijk Pensioensfonds (ABP) aan kop, investeren miljoenen in het Braziliaanse JBS. Dit grootste vleesbedrijf ter wereld kocht via-via runderen van een boerderij in de Amazone, waar ontbost is en illegaal vee verhandeld, zo bleek uit de vrachtbrieven die Trouw en Pointer in handen kregen.
De illegale koehandel vond plaats in de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso, in het beschermde natuurreservaat Kayabí, waar ontbossing en commerciële handel verboden is.
Eigen keuze
“Het kabinet vindt het vanzelfsprekend zeer zorgelijk als investeringen hebben bijgedragen aan ontbossing”, reageert demissionair minister Hoekstra van Financiën in antwoord op de Kamervragen die Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) stelde over de betrokkenheid van pensioenfondsen bij ontbossing van de Amazone.
Nederland wil mondiale ontbossing en bosdegradatie een halt toeroepen, en heeft als doel om uiterlijk 2030 ontbossingsvrije ketens te hebben. “De geïntensiveerde inzet van het kabinet op internationaal bosbehoud en bosherstel is niet te verenigen met investeringen die leiden tot ontbossing”, aldus de demissionair minister.
Het kabinet verwacht van pensioenfondsen dat zij handelen volgens internationale afspraken die zijn gemaakt over mensenrechten en natuurbehoud: de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de Principles on Business and Human Rights van de Verenigde Naties.
Hoekstra: “Hoe individuele pensioenfondsen invulling geven aan de naleving van deze internationale richtlijnen en in welke bedrijven zij wel of niet investeren is de verantwoordelijkheid en keuze van de individuele pensioenfondsen.”
De richtlijnen zijn vrijwillig, gebaseerd op een papieren boekhouding. Er staan geen sancties op. Dat werkt niet.
‘Pappen en nathouden’
Daarmee legt het kabinet de bal weer bij de pensioenfondsen. Kamerlid Van Raan vindt het een voorspelbare reactie. “Het is pappen en nathouden”, zegt hij. “Het kabinet verwijst naar afspraken die boterzacht zijn. De richtlijnen zijn vrijwillig, gebaseerd op een papieren boekhouding. Er staan geen sancties op. Dat werkt niet."
Volgens Van Raan ontbreekt het aan goede wetten en handhaving. Eind 2020 diende hij een initiatiefnota in bij de Tweede Kamer voor goede regelgeving, om ernstige vernietiging van de natuur juridisch te kunnen veroordelen en dergelijke ecocides te kunnen verbieden.
'Niet erg duurzaam'
Eerder liet Nederlands grootste pensioenfonds, het ambtenarenfonds ABP, weten dat de investering in het vleesbedrijf JBS past in hun duurzaam en verantwoord beleggingsbeleid.
Hoogleraar tropische bosecologie Pieter Zuidema van de Wageningen University & Research noemde dat vreemd en ongewenst. “Veeteelt is de grootste veroorzaker van ontbossing in Brazilië”, zegt hij.
Minister Hoekstra gaat ervanuit dat pensioenfondsen niet alleen de richtlijnen volgen, maar indien nodig ook gesprekken voeren met bedrijven of overgaan tot uitsluiting van investeren. “Het kabinet is van mening dat investeringen die bijdragen aan ontbossing niet duurzaam en erg onwenselijk zijn.”
Oproep
Ben je bezorgd dat jouw pensioengeld niet verantwoord wordt geïnvesteerd en bijdraagt aan ontbossing of mensenrechtenschendingen? Laat het ons weten. We zijn benieuwd naar je reactie.
