14.000 cliënten en bijna 17.000 medewerkers ten spijt: ook ’s Heeren Loo is niet immuun voor personele problemen. In tegendeel, die zijn er en gaan niet meer weg. "Je ziet een aantal dingen gebeuren", zegt recruiter Pamela de Man over de personeelstekorten in de zorg. Om te beginnen de instroom van studenten op zorg- en welzijnsopleidingen. Die daalt, op zowel het hbo als het mbo. Wat daarentegen stijgt, is de gemiddelde levensverwachting. "Dan is het een heel simpel rekensommetje: als we niet aan instroom én behoud van ons personeel werken, gaan we over een aantal jaar gewoon in de knel komen."

Daar is ’s Heeren Loo nu dus al druk mee en het zou goed zijn als de rest van de maatschappij dat ook deed, zegt bestuurder Ageeth Ouwehand. Want wat als er over 10 jaar 10 procent minder personeel is? "Dat is wel het vliegwiel. Daar kan iedereen heel verbaasd over zijn, maar het is de situatie waar we in zitten. Het land van ooit hebben we echt gehad."

Altijd genoeg plek

Tot zover de doemscenario’s, want zo moeten we het volgens ’s Heeren Loo niet zien. Er zal altijd genoeg plek blijven en er kan niet worden ingeteerd op ommetjes en uitjes. Ouwehand: "Maar we zijn ons aan het voorbereiden op een aantal scenario’s waar we geen invloed op hebben." Dat doet ’s Heeren Loo om te beginnen door een ingrijpende aanpassing van het personeelsbeleid. Dat gaat feitelijk de prullenbak in. Er stonden op zeker moment 250 vacatures uit. "Ga daar maar eens tussen vinden wat je zoekt", zegt De Man, die met haar plan genomineerd werd voor de prijs 'Meest Invloedrijke Recruiter van 2023'

De recruiter merkte dat zorgpersoneel helemaal niet op zoék gaat naar een baan. Dat hoeft helemaal niet. De banen liggen voor het oprapen. Wat je dus vooral niet moet doen, is potentieel personeel "met vacatureteksten om de oren slaan". Of heel zwaar trekken aan een goed cv en een sterke brief. De drempel gaat zwaar omlaag. "Als jij zin hebt om hier te werken, gaan we zoeken naar een passende plek", garandeert Ageeth Ouwehand. Dat wil niet zeggen dat iedereen zomaar op een groep wordt gezet, verzekert De Man. Niet iedereen past in de gehandicaptenzorg. Maar praten kan altijd en dat doet ’s Heeren Loo vanaf nu dus met iedereen. "Daar leren we veel meer van dan je ooit kunt lezen in een brief of cv."

Minder opgeleid personeel

Volgens Ouwehand is het lang zo geweest dat geschoold personeel ook werd ingezet voor wat ze ‘welzijnstaken’ noemt. "Niet alles dat rond onze cliënten gebeurt, is per se zorg." Daarom hoopt ’s Heeren Loo het in de toekomst met minder opgeleid personeel af te kunnen. Dat idee krijgt sinds de Covid-19-periode meer en meer vorm. Waar is professionele deskundigheid voor nodig en waarin kunnen anderen, bijvoorbeeld de familie van cliënten, van betekenis zijn? Ouwehand: "Dagelijkse zaken waar geen zorg beroepskracht voor nodig is." Een wandelingetje, spelletje of een ritje naar de sportclub. Samen eten, de kerstboom optuigen of kleren kopen.

's Heeren Loo waarschuwt dat het in de toekomst meer een beroep zal doen op het netwerk. Het is nog niet panklaar hoe, zegt Ouwehand. Iedere situatie is verschillend en elke cliënt heeft een ander verhaal. "Dat wordt ook een beetje uitvinden. We weten nog niet hoe het er over 10 jaar uitziet. Maar het is wel de richting die we opgaan."

In het voorjaar van 2023 deed Pointer onderzoek naar zorg- en woonvoorzieningen voor mensen met ernstige meervoudige beperkingen. Een vervolgaflevering is op donderdag 18 januari 20.30 uur te zien op NPO2. Luister zaterdagmiddag 13 januari om naar NPO Radio 1 voor een lang interview met Pamela de Man.