Drie maanden lang sluit ze zichzelf op in haar huis. Zo bang is ze dat iemand haar aanspreekt op de naaktbeelden die online zijn rondgestuurd. Nadat ze de moed bij elkaar raapt om weer een rondje over de markt te lopen, staat haar telefoon roodgloeiend van alle berichten. "Was tof om je billen in het echt te zien", stuurt een jongen die ze niet eens kent.
Sara Dekker noemt met opzet niet de naam van de persoon om wie het gaat. Daarmee zou ze alleen nog meer intimiderende en seksueel getinte berichten krijgen. Om deze meisjes te helpen en begeleiden, heeft Sara met Hajar Akrari de Phoenix Sisters opgericht: een organisatie die hulp biedt aan slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Het meisje uit bovenstaand voorbeeld is een van de vele slachtoffers van exposing. Op chatdiensten zoals Telegram worden naaktbeelden van (vaak minderjarige) meisjes geplaatst. Deze groepen bestaan soms uit wel tienduizenden leden. Ze bekijken de beelden, zoeken actief naar contactgegevens van zo’n meisje, en bespreken wat ze met haar willen doen.
Zodra je in zo’n exposechat wordt genoemd, verandert je leven drastisch van de ene op de andere dag. "Je wordt meteen gespamd. Je telefoon gaat continu af", legt Hajar uit. "En het begint online, maar daar blijft het dus niet bij. Mensen praten erover, en sturen het door naar personen in jouw omgeving."
Dit spammen gebeurt soms ook zonder dat er naaktbeelden zijn verspreid.Alleen al de suggestie in de chat dat iemand ‘een hoer’ kan zijn, is al voldoende. Als je dit als slachtoffer ontkent heeft dit volgens de Phoenix Sisters weinig zin. “Je wordt sowieso niet geloofd”, zegt Sara. “Want een goed meisje staat niet zomaar op Telegram. Waar rook is, is vuur. Dat zeggen ze dan."
Het gesprek over exposing
Sara en Hajar hebben beiden een biculturele achtergrond; volgens Hajar een enorm voordeel in de begeleiding. "Seksueel geweld is een heel ongemakkelijk onderwerp. Voor de persoon die het heeft meegemaakt, brengt het veel gewicht met zich mee. Maar ook voor de persoon die het verhaal aanhoort. Diegene voelt zich vaak ongemakkelijk. En het is een onderwerp dat zeker in bepaalde culturele achtergronden nog extra lading krijgt." Dat de Phoenix Sisters begrijpen hoe gevoelig dat kan liggen, helpt enorm mee in het verwerkingsproces.
En afgezien van de culturele lading, is seksueel geweld sowieso voor veel mensen een ingewikkeld onderwerp om te bespreken. Want hoe reageer je zodra iemand vertelt dat hij of zij is exposed? Beide vrouwen merken dat er nog een enorm taboe rust op exposing. Het zal wel minder erg zijn dan aanranding of verkrachting, want niemand heeft je fysiek betast.
De hele dag scrollen, scrollen, scrollen op Instagram en TikTok. Kijken hoe ze dat in porno doen.
"Maar iemand zit wel aan je", zegt Sara. "Niet in fysieke vorm, maar je voelt wel al die ogen op je." En de schaamte die daarbij komt kijken, is waar exposing om draait. Iemand wordt in een kwetsbare positie gebracht vanwege zijn of haar seksualiteit.
Zowel Sara als Hajar hebben persoonlijk te maken gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo hebben ze elkaar ontmoet, en geeft het ze de motivatie om jaarlijks een paar honderd meisjes te helpen die eenzelfde soort ervaring hebben gehad. En niet enkel als ervaringsdeskundigen, maar ook onder begeleiding van ervaren therapeuten en psychologen. Ze willen het taboe om over seks te praten doorbreken. Voor jongeren is dat al lastig. "Daar wordt altijd een beetje lacherig over gedaan. Maar ook voor volwassenen is het een moeilijk onderwerp."
Deel jouw verhaal
Heb jij zelf ervaring met exposing? Ben je slachtoffer geworden of zie je dit in je omgeving gebeuren? Neem dan contact met ons op, dat kan ook anoniem. Of misschien ben je op een andere manier betrokken bij dit onderwerp? Ben je bijvoorbeeld docent en zie je in jouw klas dat leerlingen hiermee te maken hebben? Of ben je een ouder en maak je je zorgen over exposing? Laat het ons weten via pointer@kro-ncrv.nl. We gaan vertrouwelijk met je gegevens om.
'De hele dag scrollen'
Wordt er op scholen dan geen goede seksuele voorlichting gegeven? Sara en Hajar lachen zodra de vraag wordt gesteld. "Ik denk dat je overschat hoeveel scholen aan voorlichting doen", zegt Sara. Volgens haar bestaat seksuele voorlichting nog voornamelijk uit stoffige docenten die een plaatje in een boek aanwijzen en een condoom om een banaan doen.
"We zijn allemaal jong geweest. Als ik zo'n persoon voor de klas zie staan, dan check ik al uit. Die gaan alles vanuit de theorie bespreken: daar gaan ze niet eens naar luisteren. En er zijn zoveel manieren om dat anders te doen."
De Phoenix Sisters willen juist een gesprek in de klas op gang brengen. Waar liggen jouw grenzen? En hoe geef je die grenzen aan? Zodra je dat niet in de klas bespreekt, gaan jongeren dat online onderzoeken. "De hele dag scrollen, scrollen, scrollen op Instagram en TikTok. Kijken hoe ze dat in porno doen", zegt Sara. "Maar wat er dan gebeurt, is dat ze een hele onrealistische, ongezonde vorm van seksualiteit ontwikkelen. Want ja, een meisje gedraagt zich niet zoals ze doen op internet."
