Zowel de BBB als GroenLinks/PvdA spreken in hun programma’s uitgebreid over de migratieproblematiek. Wat meteen opvalt is de totaal verschillende kleur van de woorden. BBB gebruikt veelvuldig uitdrukkingen met een connotatie van kracht en fermheid, woorden die zelfs vechtlust impliceren. Ze zullen ‘hard met de vuist op tafel slaan’, ze moeten ‘drastisch beperken’, ‘strikte naleving’ is nodig en er zal ‘zware financiële druk’ gezet worden want de situatie is ‘volkomen onacceptabel’. De BBB bedient zich consequent van een onvervalste vuist-op-tafel-taal.

Hoe anders gaat het eraan toe in het GroenLinks/PvdA programma. Daar ‘koesteren’ ze individuele rechten, ze beloven te ‘faciliteren’ wat ‘goed voor het welzijn’ is, willen mensen ‘niet in de steek laten’ want ze ‘verdienen goede kansen’. Laten we even stilstaan bij het werkwoord ‘koesteren’. Het is een woord dat je niet meteen in een verkiezingsprogramma verwacht, maar eerder in een liefdesbrief of een gedicht; een zacht woord dat een grote betrokkenheid in zich draagt. De woordkeuze in het GroenLinks/PvdA programma is gelardeerd met empathie.

Wat verrassend vaak opduikt bij de BBB, is het woordje ‘echt’. ‘We gaan echt eerlijk spreiden’ en ‘echt vaststellen of de asielzoeker de waarheid spreekt.’ De toevoeging van het woord ‘echt’ is interessant omdat het bij de lezer een reeds aanwezige twijfel veronderstelt. Die lezer heeft het allemaal eerder gehoord, en de BBB onderstreept met het woord ‘echt’ dat het vanaf nu beter zal worden en anders zal gaan. Maar dan ‘echt’. Tegelijkertijd verzwakt het woord juist de belofte. Want wie belooft ‘echt’ iets te doen, benadrukt het bestaande wantrouwen.

Waar BBB zich focust op ‘echt’, is GroenLinks/PvdA dol op het woordje ‘recht’. Er gaat geen alinea voorbij of er wordt gesproken over een recht op bescherming, huurrecht, recht op een gezinsleven en ‘Tijdens de procedure hebben asielzoekers recht op rechtsbijstand.’ Heel veel recht, dus, bij GroenLinks/PvdA, waar bij de BBB vooral de zorgen terecht lijken.

Bij het duiden van problemen en het aandragen van oplossingen is het programma van GroenLinks/PvdA niet wars van ingewikkelde, voor de leek nauwelijks ontcijferbare begrippen als ‘bedrijfseffectrapportage’ en ‘discretionaire bevoegdheid’. Ik hou van taal, maar kan hoogstens gissen wat dit betekent. Nee, dan de BBB die wel heel concreet uit de hoek komt als het spreekt over de problematiek in Nigeria. Ze schrijven: ‘Met extensief geiten houden kom je er niet.’ Moeilijke discretionaire bevoegdheid tegenover begrijpelijke geiten: een verschil dat je ook merkt in de vele cijfers en percentages in het GroenLinks/PvdA programma. Terwijl de beloften van de BBB niet door cijfers worden geteisterd maar daardoor ook vrijblijvend lijken.

Beide programma’s strooien trouwens met het woordje ‘eerlijk’. Maar, wat de programma’s als ‘eerlijk’ beschouwen, ligt mijlen uit elkaar. Wat het taalgebruik betreft, is het onderscheid tussen de twee verkiezingsprogramma’s duidelijk: de BBB-taal is een vuist; die van GroenLinks/PvdA een uitgestoken hand.

Luister hieronder de column van Sarah Meuleman: