Pointer onderzocht 4 Telegram-groepen die gebruikt worden voor online shaming en exposing. In deze groepen worden dagelijks 162 seksueel getinte afbeeldingen gedeeld en 102 video's van jongens en meisjes. Ook worden elke dag 7 telefoonnummers van jongens en meisjes verspreid met als doel hen te pesten of te benaderen voor seks.

Sinds 1 januari 2020 is het verboden om naaktbeelden te verspreiden als je weet dat dit nadelig is voor degene die op de beelden te zien is. Met de nieuwe wet zou het makkelijker moeten worden om daders te bestraffen, maar de politie ziet het misgaan bij de opsporing.

Anonieme daders

Volgens Kristian Harmelink van de politie is het lastige dat daders van online shaming vaak anoniem zijn: “Om onderzoek te doen, moeten we tijd en ruimte vrijmaken en dan moet je vervolgens kijken: kan ik in deze zaak wat bewijzen? Om de daders te vinden, moeten we data van platformen, zoals Instagram, WhatsApp en Telegram, vorderen. Die bedrijven zitten in het buitenland, dus dat is niet binnen een week gefixt.” Harmelink benadrukt dat het om wereldwijde platforms gaat: “Dus ook collega's in Duitsland en België doen dit soort verzoeken. Daarnaast hebben platforms een bepaalde verantwoordelijkheid ten opzichte van hun gebruikers. Het is niet zo dat de informatie die wij vorderen klakkeloos wordt gegeven.“

Het is volgens hem nu veel te makkelijk om als dader van online shaming straffeloos weg te komen. “Des te beter dat je aan ons als politie de vraag stelt wat wij kunnen doen. Maar het is veel meer een maatschappelijke discussie die zou moeten gaan over daderpreventie en over normen en waarden. Je krijgt vertrouwelijk materiaal toegestuurd: hoe ga je daar nou mee om?”

‘Grenzeloos en schokkend’

Pointer onderzocht de chatgroepen, en voerde daarnaast ook een experiment uit op Telegram om inzicht te krijgen in de ervaring van slachtoffers: in meerdere chatgroepen plaatsten we een telefoonnummer en/of Snapchat-profiel van een fictief meisje ‘Shayla’ met daarbij een tekst als ‘(06) ** ** ** ** geile blonde kech 18+ erg makkelijk’. Het leverde tientallen reacties en telefoontjes op, waarbij het fictieve meisje meermaals werd verzocht om een seksafspraak te maken. Zo schreef iemand: “Ik hoorde dat je makkelijk was. En blond was. Ik wil neuken."

Herman Bolhaar, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen, over dit experiment: “Dit is natuurlijk grenzeloos en schokkend wat hier gebeurt. We moeten met elkaar veel meer praten over welke normen we eigenlijk met elkaar willen in seksuele omgang.” Bolhaar pleit voor een nationaal actieplan seksueel geweld: meer inzet op de preventie van seksueel geweld en betere zorg voor slachtoffers van kindermisbruik en seksueel geweld.

Klik op de button hieronder voor de uitzending over online shaming van 1 november: