Er komt een breed, onafhankelijk onderzoek naar misstanden in de hele topsportwereld. Dat heeft demissionair staatssecretaris Blokhuis (VWS) deze week toegezegd aan de Tweede Kamer. De adviescommissie integriteit en ethiek bepleit een collectieve regeling, een unicum in de Nederlandse sport. Aanleiding voor dit onderzoek zijn de meldingen van intimidatie en misbruik in de turnwereld van de afgelopen jaren.
Journalist Marco Knippen doet al jaren onderzoek voor het Noordhollands Dagblad en onthulde niet alleen misstanden in de turnsport maar ook in de danswereld. In ReportersNL hebben we in meerdere uitzendingen aandacht besteed aan dit onderwerp. We zetten alles voor je op een rij.
Talent kan bij turnvereniging niet dun genoeg zijn
In september 2018 publiceerde Knippen een artikel over misstanden in de turnwereld: jonge turnsters bij vereniging SV Pax in Haarlemmermeer werden geïntimideerd en uitgescholden. Veel van de scheldwoorden houden verband met lichaamsgewicht, ondanks dat de turnsters van zichzelf al tenger zijn: donut, muffin, pudding en vette varkens. Dat lijkt alles te maken hebben met het doorgeschoten slankheidsideaal van hoofdcoach Patrick Kiens; een gymnaste kan, wat hem betreft, niet dun genoeg zijn.
Mishandeling in de turnsport
Voormalig turntrainer Gerrit Beltman erkende eind juli 2019 turnsters jarenlang fysiek en mentaal mishandeld te hebben. Het interview was de eerste keer dat een dader mishandeling erkende, waarna verschillende slachtoffers ook hun verhaal deden. Onder meer bondstrainer Vincent Wevers werd van mishandeling beschuldigd. Daarop stuurde de turnbond KNGU alle bondstrainers voorlopig naar huis. Wat dat betekent voor de turncultuur en de slachtoffers was te beluisteren in onze reportage.
Schrikbewind in turnhal ging maar door
De berichtgeving over mishandeling van turnsters schudde de turnwereld flink op. Bondscoach Vincent Wevers toonde berouw en zei zijn leven na 2007 gebeterd te hebben. Rafaella Bidotti, een pupil van Wevers tussen 2005 en 2007, bracht naar buiten hoe zij was behandeld: ‘Vincent heeft me twee jaar lang het gevoel gegeven dat ik een mislukkeling was.’ Het Noordhollands Dagblad meldde echter dat de praktijken tot ver daarna doorgingen en dat Wevers zelfs in 2013 nog ontslagen werd voor grensoverschrijdend gedrag. De turnbond hield dat en kritische rapporten over de misstanden geheim.
Nieuwe onthullingen in het turndossier
Na eerdere vrijspraak in april 2021 acht het Instituut Sportrechtspraak voormalig bondscoach van de turnsters, Gerben Wiersma, toch schuldig aan grensoverschrijdend gedrag, al krijgt hij geen straf opgelegd.
De Turnbond KNGU en sportkoepel NOC*NSF kwamen deze week met excuses aan de slachtoffers in de turnwereld. De oud-topturnsters die jarenlang stelselmatig zijn blootgesteld aan lichamelijk, psychisch en emotioneel geweld krijgen een schadevergoeding van 5.000 euro.
Misbruik in de danswereld
Het Marco Knippen onthulde in juli ook grensoverschrijdend gedrag in de professionele danswereld. Dansers kregen te maken met seksueel misbruik en mishandeling. Een oud-danser die in vertrouwen hulp zocht, kreeg te maken met een datalek.
De Tweede Kamer vroeg aandacht voor de danssport, waar zich ook slachtoffers van misbruik hebben gemeld. Demissionair staatssecretaris Blokhuis zegde toe dat daar een diepgaand onderzoek naar komt. Volgens de staatssecretaris loopt er ook al een MeToo-onderzoek vanuit de cultuursector naar de danswereld.
Marco Knippen
In de Pointer-zomerserie kwam journalist Marco Knippen uitgebreid aan het woord. Een gesprek over de manier waarop hij het voor elkaar kreeg om in een gesloten cultuur toch misstanden naar buiten te brengen, de impact van de onthullingen en de noodzaak van onderzoeksjournalistiek in de sport.
