Duizenden woningen en stukken grond van Joodse Nederlanders zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog onteigend en doorverkocht. Terwijl makelaars, notarissen en kopers winst maakten met dit geroofde vastgoed, werden de oorspronkelijke eigenaren opgejaagd en vermoord. Op ons Vastgoedboeken-platform zoeken we, samen met jou, naar de verhalen achter deze transacties.
Sinds 2020 doet Pointer onderzoek naar de zogeheten Verkaufsbücher: de registratie van onteigende en doorverkochte Joodse woningen. Na de oorlog kregen Joodse terugkeerders in enkele gemeenten naheffingen voor niet betaalde lasten tijdens de oorlog. Daarnaast stelden gemeenten zich vaak weinig empathisch op: Joden konden soms enkel via een rechtszaak hun rechtmatige eigendom terugkrijgen.
Bijna 100 van de 224 gemeenten in de Verkaufsbücher besloten om onderzoek te doen naar hun eigen handelen. Tips van burgers zijn vaak het beslissende zetje voor een gemeente om zo’n onderzoek aan te kondigen. Daarnaast beginnen veel van onze journalistieke verhalen met tips van onze lezers.
We willen al die kennis over Joods vastgoed bij elkaar brengen op ons Vastgoedboeken-platform, zodat we samen meer kunnen uitzoeken.
Word deelnemer van ons platform
Het platform is inmiddels gestopt: helaas was er te weinig activiteit van leden. Maar ons onderzoek naar de Verkaufsbücher gaat door. Heeft u een tip? Mail ons dan.
Tips leiden tot verhalen
Op het platform plaatsen we regelmatig aanleidingen voor nieuw onderzoek. Samen met andere burgeronderzoekers en experts kun je meespeuren naar verborgen verhalen in de data. Leden kunnen ook hun eigen tips achterlaten. Daarnaast laten we zien hoe je in (online) archieven informatie over de Tweede Wereldoorlog kunt vinden.
Veel van onze verhalen in het Vastgoedboeken-onderzoek zijn begonnen dankzij lezers. Na onze eerste tv-uitzending werden we gemaild door tipgever Frank Andriesse uit Eindhoven. "Mijn vader heeft mij ooit een keer verteld dat hij één dag rijk is geweest", weet hij zich te herinneren. Nadat hij het verhaal over de Verkaufsbücher hoorde, vielen de puzzelstukjes op zijn plek. Dankzij zijn inspanningen heeft de gemeente Eindhoven een onderzoek ingesteld naar het eigen handelen na de oorlog, en heeft Andriesse meer duidelijkheid over zijn familiegeschiedenis.
Tipgevers ontdekken ook dat zij nog aanspraak kunnen maken op financiële compensatie. In Groningen eist Hubert van Blankenstein een bedrag van 328.600 euro, omdat de woning van zijn grootvader voor een veel te laag bedrag is gekocht door de toenmalige burgemeester Jan Tuin. Ons onderzoek kan ervoor zorgen dat de feiten rondom deze kwesties boven tafel komen.
Ook tijdens onze lopende onderzoeken worden we regelmatig geholpen door lezers. Toen we wilden weten wat er met het Joodse geroofde vastgoed in Oldenzaal is gebeurd, kwamen we in contact met Jessica Voeten, de dochter van schrijfster Marga Minco. Met haar hulp hebben we na tientallen jaren een verloren gewaande familietak ontdekt en herenigd.
