In een verhitte discussie over arbeidsmigranten in het radioprogramma 'Europa draait door’ zegt Bas Eickhout, Europees lijsttrekker voor GroenLinks-PvdA: ,,Er worden mensen met uitzendbureaus naar Nederland gehaald. Alleen in Den Haag zijn vijftienduizend uitzendbureaus daarmee bezig.’’ Hij pleit voor regulering op de arbeidsmarkt, maar kloppen de cijfers die hij aanhaalt in zijn pleidooi?

Telt Den Haag een recordaantal uitzendbureaus?

Bij navraag laat een partijwoordvoerder weten dat de politicus 'per ongeluk twee cijfers heeft verhaspeld’. De vijftienduizend gaat over heel Nederland. Zijn er dan vijftienduizend uitzendbureaus in Nederland bezig met de bemiddeling van arbeidsmigranten? Of zoals Eickhout stelt: het 'naar Nederland halen' van arbeidsmigranten?

Meer dan alleen uitzendbureaus

Hij baseert zich op cijfers uit een rapport van de Arbeidsinspectie uit 2023. Daaruit blijkt dat er zowel in het eerste kwartaal van 2020 als in het eerste kwartaal van 2021 zo’n vijftienduizend bedrijven waren die zich bezighielden met arbeidsbemiddeling en personeelsbeheer. Maar dat zijn niet alleen uitzendbureaus; ook payrollbedrijven die zich richten op loonadministratie vallen in deze groep.

Inmiddels zijn de aangehaalde cijfers verouderd. Het aantal uitzendbureaus is de afgelopen jaren toegenomen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat er in het tweede kwartaal van 2024 zo’n 19.800 uitzendbureaus en arbeidsbemiddelaars waren.

Fictie

Blijft de vraag hoeveel van die uitzendbureaus daadwerkelijk arbeidsmigranten naar Nederland halen. Precieze cijfers hierover worden niet bijgehouden door het CBS, de Kamer van Koophandel of de Arbeidsinspectie. De Arbeidsinspectie laat weten onderzoek te doen naar malafide bureaus die uitzendkrachten onder slechte omstandigheden laten werken, maar hierbij niet bij te houden welk deel zich richt op arbeidsmigranten.

Volgens de ABU, de Algemene Bond van Uitzendondernemingen is vijftienduizend, zoals Eickhout beweert, fictie. ,,Als hier zoveel uitzendbureaus mee bezig zouden zijn, dan hadden we dat geweten. Absoluut’’, zegt woordvoerder Simone Nederend. Voor onderbouwing verwijst ze naar een onderzoek dat in opdracht van de branchevereniging is uitgevoerd door kenniscentrum KBA Nijmegen.

Voor het onderzoek hebben 116 uitzendorganisaties een enquête ingevuld. Deze organisaties hebben van 1 juni 2022 tot 1 juni 2023 samen zo’n 118.500 arbeidsmigranten aan het werk gezet in Nederland. Het onderzoek ging specifiek over migranten uit EU-landen en EFTA-landen - die behoren tot de zogenoemde Europese vrijhandelszone, zoals Noorwegen en Liechtenstein. Arbeidsmigranten uit andere landen zijn niet meegeteld.

Zeer onaannemelijk

Kijkend naar het volume dat deze bureaus voor hun rekening nemen - 116 uitzendorganisaties die samen verantwoordelijk zijn voor 118.500 arbeidsmigranten - is het volgens KBA Nijmegen-onderzoeker Erik Keppels 'zeer onaannemelijk' dat het overige deel van de arbeidsmigranten door krap 15.000 uitzendbureaus wordt vertegenwoordigd. In totaal werkten er in 2022 461.000 arbeidsmigranten (van binnen en buiten Europa) als uitzendkracht in Nederland. Een kleine 392.000 hiervan waren afkomstig uit de EU en EFTA-landen.

Die conclusie wordt onderschreven door Stichting Normering Flexwonen (SNF). Die stichting geeft een certificaat uit aan uitzendbureaus die de kosten van huisvesting voor arbeidsmigranten op het wettelijk minimumloon mogen inhouden, als ze tenminste voldoen aan gestelde veiligheidsvoorschriften.

Een medewerker laat weten dat er op dit moment 741 bedrijven zijn met een certificaat, iets meer dan de helft daarvan is een uitzendbureau. Ze plaatst wel meteen een kanttekening. Registratie is niet verplicht. ,,Je zou (als uitzendbureau, red.) kunnen zeggen: ik haal arbeidsmigranten naar Nederland, maar ze moeten zelf huisvesting regelen, dat kan. Maar dat zal het gros van uitzendbureaus dat zich hiermee bezighoudt niet doen. Het getal van vijftienduizend komt mij niet bekend voor.’’

Ook Frank van Gool van uitzendbureau OTTO Work Force herkent de aantallen die Eickhout noemt niet. ,,Het grootste deel van de uitzendbureaus is niet bezig met het naar Nederland halen van arbeidsmigranten. Het is een specifieke groep die zich hierop richt’’, zegt hij. ,,Niet alle uitzendbureaus werken met arbeidsmigranten, sommige richten zich op een niche. Andere bureaus regelen wel werk voor arbeidsmigranten, maar halen ze niet naar Nederland.’’

Conclusie

De bewering van Bas Eickhout, Europees lijsttrekker van GroenLinks-PvdA, is niet juist.

Eickhout lijkt een cruciale fout in zijn redenering te maken: niet alle Nederlandse uitzendbureaus houden zich bezig met bemiddeling voor arbeidsmigranten. Precieze cijfers van hoeveel uitzendbureaus arbeidsmigranten naar Nederland halen om te werken, zijn er niet.

Reactie

Als GroenLinks-PvdA wordt gevraagd om een reactie, laat een woordvoerder weten dat het punt dat Eickhout wil maken gaat over het aantal malafide uitzendbureaus dat arbeidsmigranten onder slechte omstandigheden naar Nederland haalt. ,,Wij willen dat het uitbuiten van deze groep stopt en de overlast ook.’’