Elke ochtend mag ze naaktslakken ruimen. “Soms lopen er wel twaalf over het keukenblad, ze zitten zelfs in de kastjes en vaatwasser,” vertelt Iris Nijhof vanuit haar Groningse huis. “Ik leer ze ‘vliegen’, ik gooi ze direct uit het raam. Want als je er zout opgooit, wordt het smurrie.”

Sinds 1,5 jaar samen woont ze samen met haar vriend Roy Lukens in een klassiek huurhuis in Groningen. Kopen kunnen ze nog niet en dus moeten ze huren in de vrije sector. Roy: “We dachten direct: ‘wat een mooi huis’ en waren superblij dat het gelukt was überhaupt een huis te vinden.” Al snel zag het jonge stel dat er één en ander aan onderhoud moest gebeuren. “Maar daar komen we wel uit met de verhuurder, dachten we toen.” 

Leven met larven, slakken en schimmel

Dat liep anders. Terwijl ze door de woning lopen, wijzen ze probleem op probleem aan. Schimmel op de muren, enkelglas, rot houtwerk, een beroerd dak, kieren in de deuren waardoor je zo naar buiten kijkt. Dat mooie huis blijkt helaas ook vól gebreken.

Roy: “In de zomer hadden we opeens een muggenplaag, de kelder stond vol water waar honderden larven in zwommen.”

Als dan ook nog slakken verschijnen, is voor hen de maat vol. Iris gaat op zoek naar hulp. “Na de verhuurder voor de zoveelste keer te hebben gemaild en gebeld, ben ik op zoek gegaan naar hulp om de verhuurder te kunnen dwingen íets te doen.” Maar toen kwam ik erachter dat die hulp er helemaal niet is. We moeten het zelf maar uitzoeken.” 

Knel in een slecht huurhuis

Huurders in de vrije sector – dat zijn huurwoningen van doorgaans meer dan 900 euro per maand - zijn nauwelijks beschermd tegen woekerprijzen en huisjesmelkers. Wie een goedkopere sociale huurwoning huurt, kan bij klachten terecht bij de Huurcommissie. Die kan snel en goedkoop huurverlagingen afdwingen bij gebreken. Maar huurders in de vrije sector, zoals Iris en Roy, moeten dan naar de kantonrechter. Een dure en tijdrovende route, die weinig huurders aandurven.

“Een advocaat kunnen wij helemaal niet betalen,” zegt Iris die er wanhopig door raakt. Ze betalen 1100 euro huur voor een huis met gebreken. Het is ook ongezond, zegt ze. “Ik vraag me af hoe lang ik dit nog volhoud.”

Maar een ander huis krijg je ook niet makkelijk, en dus zit het stel klem in een slechte woning. Het maakt Iris strijdbaar. “Het is toch de omgekeerde wereld? Wij moeten bakken vol geld aan advocaten gaan uitgeven om een beetje normaal te kunnen wonen.”

No cure, no pay

Wat kunnen zij doen? De twee trokken naar een no cure, no pay-kantoor. Dan neemt een jurist een rechtszaak op zich tegen de verhuurder. Als het kantoor de zaak wint moeten Iris en Roy een deel van het geld afstaan.

Zij troffen jurist Yoeri Delfstra van Robin Hood, een juridisch kantoor gespecialiseerd in huurrecht. Hij ziet genoeg gebreken om een huurverlaging af te dwingen, maar makkelijk is het niet. “Het duurt soms wel een jaar voor een zaak voor de kantonrechter komt, voor een huurverlaging van misschien maar 20 procent.” Zaken via de Huurcommissie gaan sneller en leiden soms tot wel 60 procent huurverlaging."  Maar van die route mogen huurders in de vrije sector geen gebruik maken.

Iris en Roy hebben geen keus. “Wij zijn een soort tweederangs huurders aan het worden,” zegt ze. Iris zou dan ook liever een sociale huurwoning hebben met een betaalbare huur. Maar ze hoort bij de groep die knel zit: te veel verdienen voor sociale huurwoningen en te weinig om te kunnen kopen.

Nieuwe wet moet woekerhuren aanpakken

Ook de politiek raakt wanhopig van dit soort toestanden. Het moet stoppen om hoge huren te vragen voor woningen die dat niet waard zijn, vindt demissionair minister van wonen Hugo de Jonge. Door de woningnood hebben verhuurders het wel erg riant gehad.

Met de nieuwe Wet Betaalbare Huur wil hij huren aan banden leggen, waardoor op termijn 300.000 huurders gemiddeld 190 euro per maand minder duur uit zijn. Huren tot 1123 euro per maand worden dan gereguleerd, net als in de sociale sector nu. Voor Iris en Roy zou hun huur dan nog maar 900 euro per maand mogen zijn, los van de gebreken.

Maar helaas: de nieuwe wet geldt alleen voor nieuwe huurcontracten. En zo vallen de twee alsnog buiten de boot. Iris: “Bizar, dan moeten we dus eerst verhuizen voordat we recht op een huurverlaging hebben. Maar waar moeten we naartoe? Dit voelt alsnog heel oneerlijk.”

Naar verwachting bespreekt de Tweede Kamer april 2024 deze wet.

Reactie verhuurder

Verhuurder Ralf Holthuis, die ook een bouwbedrijf heeft, laat tegenover Pointer weten dat hij niet op de hoogte is van de gebreken in het huis. De huurders sturen als bewijs de e-mails waarin de gebreken wel zijn medegedeeld. Nadat de verhuurder de lijst problemen hoort, doet hij de toezegging een aantal zaken binnen 4 weken te verhelpen.

Bekijk hieronder de uitzending 'Huurders in de knel' terug: