Een gemiste kans volgens de hoogleraar, die gemeentes op de lange termijn ook nog duur zou kunnen komen te staan, zo vertelt hij tegen Pointer (KRO-NCRV). “Het is heel contraproductief, want ik verwacht dat veel mensen zullen blijven protesteren en ook uiteindelijk gaan procederen bij de Raad van State. Ik kan mij voorstellen dat sommigen dat ook succesvol zullen doen, want de Raad van State kijkt namelijk ook altijd naar de mate waarin belanghebbenden serieus zijn gehoord. Als blijkt dat dat niet het geval is, dan moeten gemeentes bakzeil halen met hun plannen.”

Er zijn inmiddels tientallen actiegroepen van bewoners die zich verzetten tegen de mogelijke komst van windturbines in hun ‘achtertuin’. Zorgen zijn er onder andere over gezondheid, overlast en uitzicht. Bewoners klagen erover dat er weinig ruimte is om echt in gesprek te gaan met de gemeenten over hun zorgen. Bovendien vinden ze dat ze te laat of te vaag zijn ingelicht over mogelijke veranderingen in hun leefomgeving.

Eenrichtingsverkeer

Ook Boogers ziet dat het niet overal goed gaat met het betrekken van de burgers bij de energietransitie. “Inwoners zijn vooral geïnformeerd, maar hebben heel weinig de gelegenheid gehad om hun wensen of bedenkingen duidelijk te maken. Ja, er zijn wat inspraakavonden geweest. Beetje door corona gehinderd waren die digitaal, maar dat was vooral eenrichtingsverkeer vanuit de gemeente.”

Bovendien is het voor veel burgers niet te volgen hoe het hele besluitvormingsproces verloopt, stelt hij vast. “Elke regio mocht dat zelf bepalen en dat is allemaal onder hoge tijdsdruk tot stand gekomen. Het enige wat we weten is dat er voor de zomer een besluit wordt genomen waar die windmolens kunnen gaan komen, dat is alles. Maar hoe dat besluitvormingsproces precies verloopt en wanneer belanghebbenden hun zegje kunnen doen, dat is overal anders geregeld. En dat is soms heel uitgebreid geregeld en soms bijna niet geregeld.”

Hakken in het zand

Hij snapt daarom heel goed waar het massale windmolenverzet vandaan komt. “Mensen zijn over het algemeen wel voor duurzame energie. Dat zeggen ze eigenlijk ook allemaal, maar ze hebben het idee dat er een beetje achter hun rug om is besloten. Ze horen dat de gemeente erbij betrokken is, de provincie, netbeheerders. Maar ook landbouwers die grote belangen hebben om windmolens te kunnen neerzetten en daar veel geld mee kunnen verdienen. Dus je hebt heel erg het idee als burger: ‘Heel veel mensen hebben er baat bij, behalve ik en ik word ook eigenlijk helemaal niet gehoord.’ Dan zetten veel mensen de hakken in het zand.”

En als die burgers eenmaal boos zijn en er een pittig debat ontstaat over de plannen in hun ‘achtertuin’ dan ben je als lokale overheid eigenlijk al te laat denkt Boogers. “Dan ben je als gemeente de regie kwijt,”, constateert hij. “En sta je 3-0 achter. Het gevoel dat mensen niet mee hebben mogen doen in het proces neem je namelijk niet makkelijk weg.”