In opdracht van NOS op 3 onderzocht de NVVK hoeveel jongeren aankloppen voor schuldhulpverlening. Wat blijkt? Het aantal jongeren dat een beroep doet op de schuldhulpverlening is in de afgelopen jaren sterk gestegen. In 2018 ging het om ruim 10.000 jongeren, met name studenten.

Stoppen met studie

En voor die groep jongeren die studeert blijkt het lastig te zijn om hulp te krijgen voor hun schulden. ‘Tot voor kort kwam het voor dat schuldhulpverleners zeiden dat studenten moesten stoppen met hun studie om geholpen te kunnen worden. Ze konden pas geholpen worden als ze beschikbaar waren voor de arbeidsmarkt,’ vertelt een woordvoerder van de NVVK. ‘Nu is dat in veel gemeenten veranderd.’ Als schuldhulpverleners dan wel instemmen, is het volgens de NVVK nog lastig om een overeenkomst met de schuldeisers te sluiten. ‘We zien bij jongeren dat schuldeisers vaak terughoudender zijn omdat ze denken: hij zit nog op school, maar over twee jaar heeft hij misschien een baan dus doen we het dan wel.’

Dat jongeren stoppen met hun studie wegens schulden, horen we ook van een tipgever. Een 24-jarige mbo-student vertelt ons dat hij de ene na de andere student op school ziet stoppen omdat ze de schoolkosten niet meer kunnen betalen. Volgens hem hebben er alleen al bij hem op school meer dan negentig studenten bij de schuldhulpverlening aangeklopt. Zelf zit hij ook in de schulden. Hij vertelt dat hij drie maanden budgetbeheer heeft gehad, maar zijn schulden ondertussen verder zijn opgelopen. ‘In één jaar tijd is de schuld van een telefoonrekening van 49 euro naar 1750 euro geknald!’

Leenstelsel

Als student schulden krijgen is niet heel moeilijk, blijkt uit het verhaal van de 25-jarige hbo-student Patrick Karg. Het was een kwestie van een paar keer klikken, vertelt hij, en hij had via een grote bank een studentenlening van 1000 euro. Vijf jaar later was dat bedrag verviervoudigd. Het lukte Patrick om betalingsregelingen te treffen met de schuldeisers, waardoor hij zijn schulden kon aflossen. Ondertussen leende hij geld bij via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). ‘Doordat ik geen baan had en uit huis ging, had ik die lening van DUO nodig om bij de bank niet verder in de schulden te komen.’ Als Patrick straks klaar is met studeren, heeft hij dus wel een studieschuld.

De NVVK maakt zich zorgen over het gemak waarmee studenten zo’n lening bij de DUO kunnen krijgen. In tegenstelling tot de websites van de banken, staat er op de website van DUO geen witte balk met: ‘Pas op, lenen kost geld’. Volgens de branchevereniging doet de overheid alsof studenten uiteindelijk toch wel geld gaan verdienen en de schulden makkelijk af te lossen zijn. ‘Het is heel raar dat de overheid bezig is met het oplossen van de schuldenproblematiek maar dat diezelfde overheid het voor jongeren geen enkel probleem vindt dat die schulden voor hun studie aangaan.’

Kamervragen

Volgens minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zouden gemeenten volgens de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening niet de mogelijkheid hebben om studenten uit te sluiten. Dat blijkt uit Kamervragen die zijn gesteld door Tweede Kamerleden Harry van der Molen, Anne Kuik en René Peters (allen CDA) naar aanleiding van dit artikel. Het is volgens de minister en staatssecretaris niet duidelijk welke ‘lokale voorwaarden’ gemeenten stellen voor de toegang tot de schuldhulpverlening of voor het treffen van een schuldregeling.

De minister en staatssecretaris zeggen te verwachten dat de stijging van jongeren met schulden zal doorzetten. De minister gaat verschillende maatregelen nemen om verdere toename van schulden bij studenten te voorkomen en tegen te gaan. ‘DUO voert momenteel een experiment uit om lenende studenten bewuster te maken van de gevolgen van hun leengedrag. Na de zomer zijn de resultaten hiervan bekend.’

Uitzending

Kijk hier de uitzending over schulden terug.