Teleurstelling, ongeloof en woede. Onze eerste uitzending over datingsites met nepprofielen maakte een hoop los. Met name bij mannen die inmiddels online verliefd zijn geworden op een leuke vrouw en nu alle hoop op een nieuwe relatie zien vervliegen. ‘Ik hoop dat jullie iets aan die volksverlakkerij doen’, ‘Moreel gezien is dit totaal verwerpelijk’ , ‘Ik voel me bestolen en bedonderd en ben er onmiddellijk mee gestopt’, mailen tipgevers ons. Maar een virtuele neprelatie uitmaken lijkt gemakkelijker dan het is, merken we in ons onderzoek online oplichting. ‘Het werkt verslavend’.
‘Ik was een paar jaar actief op dit soort sites,' mailt tipgever Jorn (68). ‘Na het zien van de uitzending ben ik er klaar mee. Ik wil mijn account en het contact met al die mooie nepprofielen verwijderen. Maar nu komt het: dat vind ik moeilijk! Ik weet dat het nepaandacht is. Maar het is wel aandacht. En daar ben ik gevoelig voor.’
‘Ik blijf erin geloven’
En hij blijkt niet de enige die de virtuele vrouwen moeilijk kan loslaten. ‘Het leven van mijn vader Simon (87) is enorm beïnvloed door de datingsites,' laat Rudy uit regio Haaglanden ons weten. ‘Hij zit soms tot midden in de nacht te chatten en eet slecht. Hij verzorgt zichzelf niet goed en zit financieel aan de grond. We hebben geprobeerd de Parnassia Groep, een specialist in psychiatrie en verslavingszorg, in te schakelen, maar hij wijst alle hulp van de hand.’
We zoeken Simon op en horen hoe hij al jaren intensief contact heeft met Rosa en Kathy. ‘Ik begon om half vier in de ochtend te chatten. Dat ging aan één stuk door. Ik vergat zelfs mijn middageten. ’s Avonds kookte ik nog wel. Maar daarna ging ik meteen weer achter de laptop zitten. Tot een uur of half twee ’s nachts. Dat is abnormaal ja. Maar ik was bang om ze kwijt te raken.’ En zelfs nu Simon precies weet hoe het werkt, en hoe slecht het is voor hem en zijn omgeving, kan hij er niet mee ophouden. ‘Iedereen zegt dat ik moet stoppen, mijn schoondochter, iedereen. Maar ik kan de knop niet omdraaien. Ik blijf er gewoon in geloven.’
Er bliebt iets, dan ga je kijken en krijg je iets leuks te zien. Net als bij een gokkast.
‘Doordat je beloond wordt, blijf je kijken’
Volgens onderzoeker Gert-Jan Meerkerk, van het Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving (IVO) in Rotterdam is er nooit onderzoek gedaan naar het verslavende karakter van dit soort datingsites. ‘Maar internet is een omgeving waar je regelmatig wordt voorzien van een beloning. Er bliebt iets, dan ga je kijken en krijg je iets leuks te zien. Net als bij een gokkast. Volgens Meerkerk werkt precies dat principe een verslaving, of dwangmatige gewoonte, in de hand. ‘Doordat je beloond wordt, blijf je kijken. En aandacht is waar het hier om draait.’
Eenarmige bandiet
Ook voor Jan (74) uit Utrecht is dat belangrijk. Hij is halfzijdig verlamd en zit in een rolstoel. Jan is op zoek naar een vrouw waar hij leuke dingen mee kan doen. ‘Een keertje naar de film of het terras. En gewoon een knuffel.’ Hij voelt zich belazerd door de datingsite waar hij veel tijd heeft doorgebracht met nepprofielen. Dus besluit hij om aangifte te doen bij de politie. Maar nog dezelfde dag logt hij weer in op de betreffende website en antwoordt hij beleefd op de nieuwe berichten in zijn mailbox. ‘Ja je blijft hopen,' verklaart Jan zijn tegenstrijdige gedrag. ‘Ik heb het wel eens vergeleken met die eenarmige bandiet. Je blijft er geld in douwen terwijl je nooit wat wint. In de hoop dat één keer wel wat gebeurt. Ja en zo werkt het ook op deze website. Zou ik eindelijk een keertje geluk hebben?’
Nationaal Ouderenfonds
Een woordvoerder van het Nationaal Ouderenfonds noemt het schrijnend dat veel ouderen hun toevlucht zoeken in datingsites met nepprofielen. En daar veel geld betalen voor hun sociale contacten. ‘Want dat zijn het voor deze mensen, sociale contacten, ook al bestaan ze eigenlijk niet echt.’ En alhoewel eenzaamheid hoog geprioriteerd staat bij het Nationaal Ouderenfonds, is er niet meteen een oplossing. ‘We hebben De Zilverlijn als gratis alternatief. Mensen die zich aanmelden, worden regelmatig gebeld door een vrijwilliger met een luisterend oor.’ Maar daarbij gaat het om slechts een praatje met een vrijwilliger. Niet om de intimiteit, en een aanraking waar ook ouderen behoefte aan hebben. ‘Klopt, we focussen ons op het sociale isolement en het aanbieden van sociale contacten. Het vinden van een betrouwbare partner heeft nu niet de hoogste prioriteit voor ons.’
Intussen troost Jan zich met de gedachte dat hij in ieder geval lol gehad heeft. ‘Het was een leuke tijdsbesteding om berichten te lezen en te schrijven. Zo verklaar ik het hier ook aan de meiden die mij hier dagelijks verzorgen in het tehuis. Een hobby kost ook tijd en geld.’
De namen van Jorn, Simon en Rudy zijn gefingeerd vanwege de privacy.
