Vanaf 1 oktober is de designerdrug 3-mmc verboden in Nederland. Het kabinet hoopt daarmee verslaving en ziekenhuisopnames onder jongeren terug te dringen. Maar dat is veel te laat, want in de ons omringende landen zijn designerdrugs al jaren geleden verboden. Daardoor kan hier een drugsmarkt ontstaan, onbedoeld gecreëerd door de overheid, zeg de Tilburgse hoogleraar criminologie Toine Spapens.
Designerdrugs, ook wel Nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) genoemd, zijn drugssoorten waarvan de structuur van de werkzame stof constant aangepast kunnen worden, zodat ze legaal verkocht en gebruikt kunnen blijven worden. Zodra een drug verboden wordt, veranderen de ontwerpers de moleculaire structuur ervan en geven de drug een nieuwe naam. Daarmee vervalt ook het verbod op de drug. Het verbod op 3mmc zal daarom niet veel helpen, vrezen experts. Er is wel wetgeving in de maak die niet alleen specifieke drugs verbiedt maar ook de hele werkende stofgroep, zodat manipulaties van de moleculaire structuur ook onder het verbod vallen, maar die wetgeving komt pas in 2022.
Risico creëren drugsmarkt
De Tilburgse hoogleraar criminologie Toine Spapens zegt dat de overheid het risico loopt zelf een criminele markt te creëren door te trage wetgeving. Want dat is al eerder gebeurd, zegt hij. Met xtc: “Dat was in Nederland ook nog een paar jaar langer legaal dan in de omliggende landen. Dan zie je inderdaad wel dat half Europa hier die pillen komt bestellen. En vervolgens ontstaat er hier een afzetmarkt, contacten met afnemers in het buitenland, waardoor het ook aantrekkelijk wordt om het dan vervolgens ook illegaal te gaan produceren, en dat is natuurlijk één van de dingen die destijds is gebeurd. Als je dat soort inschattingsfouten maakt, dan creëer je eigenlijk zelf gewoon een criminele markt als je dat niet op dezelfde snelheid aanpakt als de landen om je heen.”
Buitenland heeft al anti-drugswetgeving
In Duitsland en het Verenigd Koninkrijk bestaat sinds 2016 al wel vergelijkbare wetgeving rondom designerdrugs. In België zijn alle Nieuwe psychoactieve stoffen, waaronder 3mmc, sinds 2017 gereglementeerd. Commissaris Marc Vancoillie, drugsbestrijder van de federale gerechtelijke politie in België, heeft er last van dat 3-mmc in Nederland nog legaal is: “Er zijn veel Nederlandse websites, en ik vind het best een vreemd verhaal dat het nog altijd mogelijk is dat die websites gewoon die producten kunnen aanbieden en opsturen.” Laura Smit-Richter van het Trimbos-instituut denkt dat die legale status van 3mmc een aanzuigende werking heeft: “Wat natuurlijk wel mogelijk is, is dat webshops zich daarom ook in Nederland vestigen, omdat ze hier vanuit legaal bepaalde stoffen kunnen aanbieden.”
