Of je nu door de Kalverstraat in Amsterdam wandelt of de webshop van kledingwinkel H&M doorsnuffelt, dat ene extra t-shirt van 7 euro is mooi meegenomen. Je bent er nu toch. En voor die prijs hoef je ‘m niet te laten liggen. Op zoek naar een complete outfit voor die warme zomerse dagen? Dan ben je bij de Primark al snel voor 25 euro klaar. Een roze topje? Of toch die gele? Laten we ze allebei maar doen. Kleding hoeft immers niet veel te kosten.

En daar lijkt het mis te gaan.

Want hoe kan het dat het korte gele topje slechts 4 euro kost? Het kledingstuk moet geproduceerd en getransporteerd worden. Ook moet de retailer hier winst op maken. We kennen allemaal de verhalen van onderbetaling van arbeiders en het extreme watergebruik voor het maken van katoenen kleding. Is dat de verklaring voor deze koopjes? Daar willen wij meer van weten.

En we zijn niet de eersten die hier meer over willen weten. Emy Demkes legde voor OneWorld en De Correspondent al dikke dossiers aan over de kledingindustrie. Wij verbazen ons erover dat, ondanks de aandacht van journalisten zoals Emy of internationale organisaties zoals Clean Clothes Campaign, er nog steeds voor slechts een paar euro kleding gekocht kan worden. Hoe mooi en uitgebreid de uitleg over duurzaamheid en het transparante productieproces van de winkelketens ook is, het blijft bijzonder dat je dit gele topje voor slechts 4 euro kunt kopen.

Hoeveel kost kleding?

We starten dit onderzoek bij de kern van onze verbazing. Hoe goedkoop (of duur) is kleding? We besloten daarom de prijzen van een aantal grote Nederlandse webshops binnen te halen. Dat deden we op basis van een aantal selectiecriteria. Lees hier welke dat zijn en hoe we de prijzen van 24.340 kledingstukken verzamelden.

Voordat we de webshops om een verklaring vragen voor hun lage prijzen, hebben we eerst wat opvallende zaken op een rij gezet. Dit is wat we hebben geleerd.

1. Primark is de goedkoopste

De Primark staat bekend als een winkel met extreem goedkope kleding. In 2008 komt de Ierse winkelketen naar Nederland en het slaat direct aan bij het publiek. Het aantal winkels is gestegen naar 20 in 2019. Het verschil met andere winkels is dat de Primark geen online webshop heeft. De prijzen staan wel vermeld op de eigen website, maar als je daadwerkelijk een kaki topje van 4 euro wilt bemachtigen, dan moet je toch echt naar een fysieke winkel. De gemiddelde prijs bij Primark? Slechts 8,40 euro.

2. Mannen betalen gemiddeld meer dan vrouwen voor kleren

Hierboven zag je de gemiddelde prijs per kledingwinkel. Bereken je de gemiddelde prijs voor een kledingstuk van deze vier kledingwinkels samen, dan is dat 19 euro. Maar dat is niet voor iedereen zo. Er is namelijk een verschil per geslacht: voor een kledingstuk betalen mannen gemiddeld 5 euro meer dan vrouwen. Het verschil is het grootst bij C&A: daar betalen de heren 6 euro meer voor een kledingstuk in vergelijking met de dames. HEMA lijkt minder onderscheid te maken. De prijzen verschillen minder dan een euro.

3. Bij H&M betalen dames het minst voor lingerie en tops

We bekijken ook de verschillende prijzen per categorie. Hiervoor hebben we alleen de webshop van H&M geanalyseerd, omdat de overige webwinkels lastiger te categoriseren zijn. Lingerie en tops zijn het goedkoopst met een gemiddelde prijs van 14 euro. Voor jurkjes leg je gemiddeld gezien het meeste geld neer, namelijk 34 euro.

4. De heren betalen 8 euro meer voor een spijkerbroek dan de dames

Tot slot kijken we naar wat heren betalen voor kledingstukken. Voor mannen zijn de t-shirts het goedkoopste kledingstuk. Wil je een jas kopen bij H&M dan ben je wel al snel rond de 70 euro kwijt. Opvallend is dat schoenen voor mannen wel een stuk duurder zijn dan wanneer je als vrouw een paar schoenen wilt kopen: 11 euro prijsverschil.

Categorieën met diverse producten, zoals 'accessoires' of 'sport' zijn uit deze lijst gehaald.

En wat zeggen de winkels?

We leggen deze gemiddelde prijzen ook voor aan de kledingretailers. We stellen een simpele vraag aan de vier producenten van deze kledij: Kunnen jullie ons uitleggen hoe jullie kleding voor deze prijzen kunnen produceren en verkopen? De reactie van C&A belandt als eerste in onze mailbox. “Vanwege onze omvang en internationale spreiding kopen we grote hoeveelheden kleding in. Dit proces is heel efficiënt omdat we ook grote aantallen van hetzelfde product inkopen. En dat leidt weer tot volumekortingen”, aldus de reactie van C&A Europa.

H&M licht toe dat zij hun kleding voor die prijzen kunnen aanbieden doordat zij de producten in grote volumes laten maken. Verder hebben ze eigen designers in huis en maken ze geen gebruik van tussenpersonen. Tot slot weet H&M te vertellen dat zij hun producten efficiënt vervoeren en daar letten ze bij alle stappen die ze maken heel bewust op de kosten.

HEMA laat weten dat ook zij, net als H&M, de producten zelf ontwerpen en produceren. HEMA werkt met een aantal leveranciers samen. Doordat de lijnen kort zijn en doordat ze lange termijn relaties opbouwen, kunnen ze dit voor een gunstige prijs inkopen. Verder laat HEMA nog weten dat niet alleen prijs en kwaliteit leidend zijn, ook het inkopen van duurzame grondstoffen en goede arbeidsomstandigheden vinden ze heel belangrijk: “Zo doen ze jaarlijks een paar honderd controles bij hun leveranciers en is inmiddels 97% van hun katoen duurzaam ingekocht.”

We stelden dezelfde vraag aan Primark, maar na herhaaldelijk verzoek reageren zij niet op onze vragen.

Hoe nu verder?

Wij willen meer weten over de kledingindustrie. We zijn begonnen door de prijzen te analyseren van verschillende webshops. En ja, daaruit blijkt dat de kleding, ondanks alle alarmerende aandacht vanuit media en NGO’s, goedkoop is. Volgens de retailers ligt dat aan verschillende factoren. Wij zijn benieuwd naar het productieproces achter de kleding. Vanuit andere perspectieven en vanuit andere data. Zodat we helder kunnen uitleggen waarom dat ene gele topje slechts kan 4 euro kosten.