Na haar scheiding heeft Roos (41) lange tijd geen vaste woning. Als ze haar huidige appartement in een winkelstraat in Den Helder vindt en ze er met haar dochter intrekt, kan ze “eindelijk weer even ademhalen". Er is alleen een grote ‘maar’. Roos’ energierekening is inmiddels zo hoog dat ze moeite heeft om het bedrag elke maand weer op te brengen. En dus blijft de kachel in de winter zo veel mogelijk uit, óók als dat oncomfortabel is. “Geitenwollen sokjes draag ik al jaren omdat minder stoken gewoon duurzamer is. Maar nu is het pure noodzaak geworden.”
Haar werk als fotograaf droogt in coronatijd, door gebrek aan evenementen, flink op. Maar Roos is er naar eigen zeggen de persoon niet naar om lijdzaam af te wachten tot de kansen zich vanzelf aandienen. En dus geeft ze een creatieve draai aan haar beroep. De bruiloftsshoots maken plaats voor portretfotografie, en zelfs shoots van huisdieren. Het houdt qua financiën niet over, maar het lukt Roos om de rekeningen te blijven betalen. Tot haar energierekening zo hoog wordt dat ze er meer dan 10 procent van haar inkomen aan uitgeeft, en daarmee volgens de officiële norm hoort bij de groep mensen die in ‘energiearmoede’ leven.
Omdat ze het belangrijk vindt dat er aandacht komt voor de situatie waar zij en ruim een half miljoen Nederlanders in zitten, reageert Roos op onze oproep over Geen geld voor gas. Nadat ze met haar dochter een tijd op een klein kamertje woont na een scheiding, vindt Roos 6 jaar geleden na lang zoeken haar huurwoning. Maar de woning is volgens Roos dermate slecht geïsoleerd, dat haar energieverbruik heel hoog is, terwijl ze heel goed op haar verbruik let. “De ketel is verouderd, ons huis heeft op veel plekken nog enkel glas, en onder ons zit een winkel waar de eigenaar vorig jaar de cv-ketel uit heeft gehaald. Het voelt alsof ons huis daardoor ‘lek’ is. We proberen zo weinig mogelijk energie te verbruiken: de deuren gaan altijd dicht, de gordijnen zijn gesloten. De verwarming staat zo weinig mogelijk aan en in de winter leg ik een stapel extra vloerkleden op de grond en steek ik kaarsen aan. Toch kan het niet verhelpen dat mijn energierekening maar blijft stijgen, naar bijna 200 euro in de maand.”
Duur gas
Een oplopende energierekening is iets waar veel Nederlandse huishoudens dit jaar mee te maken krijgen. Stroom en gas worden duurder. Heb je geen vast maar een variabel energiecontract, dan berekenen de energieleveranciers de hoge prijzen door en zie je dat direct terug op jouw rekening. Woon je net als Roos met twee personen in een appartement, dan is je jaarlijkse rekening dit jaar met gemiddeld 119 euro toegenomen, van 1392 naar 1511 euro. Voor Roos betekent het naar eigen zeggen dat haar uitgavenpatroon steeds soberder wordt. “Ik onderneem weinig, want daar heb ik gewoon geen geld voor. En al mijn kleding koop ik tweedehands. Maar daar heb ik geen moeite mee. Het wordt pas vervelend als je gezondheid eronder gaat lijden. Ik ben chronisch ziek, en eens in de zoveel tijd wat langer douchen helpt enorm tegen de spierstijfheid die ik heb. Maar dat kan ik mezelf gewoon niet veroorloven.”
De oplopende energieprijzen kunnen voor huiseigenaren aanleiding zijn om werk te maken van een warmtepomp, zonnepanelen of betere isolatie. Maar voor huurders ligt dat een stuk ingewikkelder. Zij kunnen vaak niet zelf beslissen over energiebesparende maatregelen en zien tegelijkertijd wel dat hun rekening oploopt. Dat geldt ook voor Roos, die een huis in de vrije sector huurt. In de 6 jaar tijd dat ze er woont, is de huur elk jaar omhoog gegaan, maar is de woning volgens Roos op geen enkel punt verduurzaamd. Omdat ze niet als lastige huurder te boek wil staan, houdt ze haar mond. “Heel veel andere opties op de woningmarkt zijn er voor mij en mijn dochter gewoon niet. Dus ik denk dat we het maar moeten slikken voor nu.”