De video is alleen bedoeld voor haar vriend Joost, van wie ze toen drie maanden zwanger was. Het is eigenlijk al jaren daarvoor opgenomen, nog voordat ze gaan samenwonen. En het lijkt een veilig idee om het in een Dropbox-account op te slaan. Daar lijkt het jarenlang opgeborgen, maar van de ene op de andere dag is hun meest intieme video publiekelijk bezit.

De video van Nikki Lee (31) belandt op Dumpert, waar het binnen een paar dagen een miljoen views bereikt. Na een juridische strijd zijn de beelden offline gehaald en is er een schadevergoeding betaald. Maar de pijnlijke opmerkingen die mensen bij hun video plaatsen kunnen niet meer ongedaan worden. Op Dumpert is geld geboden voor de persoon die haar naam kan achterhalen, 'want dan zouden ze wel even een afspraakje willen maken.' En haar ouders worden erbij betrokken: "Als ik de vader van dit meisje was geweest, had ik niet geweten of ik mijn handen thuis had kunnen houden."

De onzekerheid wie de hacker is, en dat zoveel mensen haar video hebben bekeken zijn al erg genoeg. "Maar eigenlijk vind ik al die negatieve reacties van mensen nog veel heftiger."

Dankbaar werk

Zulke opmerkingen van anonieme onbekenden doen haar uiteraard wel wat. "Alleen staat dat iets verder van je af. Ik kreeg ook uit mijn eigen omgeving best vaak commentaar." Nikki Lee had die beelden dan 'beter maar niet moeten maken', of het 'was niet zo slim om die foto's te bewaren.' Ze vindt dat de schuld daarmee bij het slachtoffer wordt gelegd. "Heel veel mensen zeggen niet letterlijk dat het mijn schuld is, maar dat insinueren ze wel met zo’n opmerking."

Met haar eigen ervaring probeert Nikki Lee nu nieuwe slachtoffers van exposing en shaming te helpen bij Helpwanted.nl. "Ik was 26 jaar toen het mij gebeurde. We kregen de steun van Peter R. de Vries, en we konden een advocaat en privédetective inschakelen. Maar wat als je dat niet kunt? Of als je dertien jaar bent en je niet zo’n stabiele thuissituatie hebt. Waar ga je dan heen met je probleem?"

"Ik wil vooral laten zien dat je niet de enige bent die het overkomt. Niet de eerste, en helaas ook niet de laatste. Maar met de juiste begeleiding kun je het een plekje geven. Ik herken je gevoel. En ik weet dat het ook weer goedkomt. Ik heb bij Helpwanted.nl meiden en jongens gehad die suïcidale gedachten hadden vanwege die naaktfoto's. Dat ik ze mag helpen is een unieke positie. Iets mooiers bestaat voor mij niet."

Weinig gehoor voor probleem

Haar persoonlijke ervaring en de verhalen die ze nu tegenkomt, hebben in principe dezelfde verwoestende impact. De snelheid waarmee beelden worden verspreid, is echter wel fors gestegen. En hoewel beelden op websites zoals Dumpert of YouTube relatief snel te verwijderen zijn, wordt het steeds vaker verspreid op sociale media zoals Facebook Messages, Whatsapp en Telegram. Met uitzondering van Telegram krijgt Helpwanted.nl het meestal voor elkaar om dat materiaal te verwijderen. Daar gaat echter wel wat tijd overheen. En in de tussentijd hebben tienduizenden personen de beelden op hun telefoon bekeken.

"Tot die tijd moeten we de slachtoffers van exposing en shaming vooral steunen", vindt Nikki Lee. Dat geldt ook voor de hulpverlening en politie. Te vaak hoort ze nog verhalen van agenten die tijdens de aangifte de schuld bij het slachtoffer leggen. "Opmerkingen als 'het was niet zo slim om zo’n foto te maken' horen niet thuis in deze problematiek. De erkenning van dit probleem vind ik belangrijk."

'Beelden kunnen altijd uitlekken'

Nikki Lee vindt dat er geen stigma moet komen op het maken van beelden van jezelf. Volgens haar hoort het versturen van zulke beelden ook bij een gezonde relatie, zolang je er beiden mee instemt. Een relatie kan natuurlijk wel altijd op de klippen raken, en kun je de ander dan nog wel vertrouwen met die foto’s en video's?

Ook al wordt vaak geadviseerd om je hoofd buiten beeld te houden bij zulke beelden , dan nog is dat tegenwoordig in de exposegroepen niet meer afdoende om buiten schot te blijven. De suggestie dat jij het bent is al voldoende. En de opkomst van computer-gegenereerde naaktbeelden – waarbij iemands gezicht op pornografisch materiaal wordt bewerkt – zorgt ervoor dat iedereen potentieel slachtoffer kan worden.

Nikki Lee adviseert om je te allen tijde bewust te zijn van de risico's. Haar manier om ermee om te gaan, is om erover na te denken alsof de beelden al openbaar zijn. "Houd er maar alvast rekening mee dat ze kunnen uitlekken. En als dat gebeurt, sta je er dan nog steeds achter? Maar voel je sowieso nooit schuldig: het is niet jouw schuld."