De wachtlijsten voor een sociale huurwoning zijn in de afgelopen jaren explosief gestegen. Ook als je al jaren staat ingeschreven, is het vinden van een betaalbare woning bijna onmogelijk. Laat staan als je door onvoorziene omstandigheden met spoed een sociale woning nodig hebt. “Ik heb niet het gevoel dat ik er mag zijn”, zo omschrijft Inge, woningzoekende in Zoetermeer het.
Inge is sinds haar scheiding op zoek naar een huis met een twee of drie slaapkamers voor haar drie kinderen, meer niet. We spreken Inge en andere woningzoekenden in het kader van ons onderzoek ‘Woonproblemen’. Het droomhuis van Inge moet staan in Zoetermeer, want ze mag niet te ver van haar ex-man gaan wonen en wil graag dat haar kinderen naar dezelfde school kunnen blijven gaan. Maar die zoektocht is voorlopig zonder resultaat.
Hoe komt Inge aan een huis?
Na haar scheiding verhuist Inge met haar kinderen van haar moeder naar een vakantiehuis, naar een hotel, naar het huis van een collega en weer terug naar een vakantiehuis. Ze heeft geen enkel zicht op een permanente oplossing. En ze is niet de enige. Honderdduizenden Nederlanders zijn als Inge op zoek naar een (andere) sociale huurwoning.
Ieder jaar staan er zo’n 25.000 sociale huurwoningen op de planning om gebouwd te worden in Nederland. Maar de realiteit is anders, slechts 14.000 worden er daadwerkelijk gebouwd. Om diverse redenen gaan veel bouwprojecten niet door of zijn vertraagd. In de regio Haaglanden - Den Haag en de omringende acht gemeenten, waaronder Zoetermeer, is een nijpend tekort aan betaalbare woningen. En dat terwijl de vraag niet afneemt.
1100 reacties op een doorsnee woning
Dan kom je van een koude kermis thuis als je niet teveel te besteden hebt en op de wachtlijst komt te staan. Dat merkt ook Dorien, moeder van twee kinderen in Den Haag. “Ik sta al tien en een half jaar ingeschreven. Tien en een half jaar! Een paar jaar geleden dacht ik wel dat ik het zou worden. Maar nee, nog steeds niet. Ik sta nog steeds op dezelfde positie.”
Het staan op dezelfde positie betekent: 15e, of 30e, voor een woning waar 1100 mensen op reageren. Maar niet 1e. Dorien en Inge hebben een ding iets gemeen: ze zoeken iets simpels. Geen vrijstaande villa’s. Maar zelfs een huis met een extra slaapkamer zodat je kind eindelijk uit jouw kamer kan verhuizen, is onhaalbaar.
Oud, dom en arm
Torenhoge wachtlijsten en dramatische persoonlijke situaties zouden ervoor moeten zorgen dat gemeenten alle zeilen bijzetten om dit probleem op te lossen. Maar dat is lang niet overal het geval. Den Haag werkt samen met acht andere gemeenten in de regio op het gebied van de woningmarkt. Maar in de praktijk zijn de verschillen groot tussen de verschillende gemeenten. In de ene plaats wordt volop gebouwd, in de andere bijna niet. Dat maakt dat uitwijken vanuit Den Haag naar een andere stad ook geen optie is.
In Zoetermeer, waar Inge hoopvol door de ramen van een rijtjeswoning kijkt terwijl ze ons vertelt over haar zoektocht, willen ze zelfs liever minder sociale huurwoningen. De lokale VVD is namelijk bang dat Zoetermeer ‘ouder, dommer en armer’ wordt. De politieke wil om duizenden nieuwe sociale woningen te bouwen, is er daarom niet.
Het idee is dat mensen die in een sociale huurwoning zitten een lager inkomen hebben en vaak een lager opleidingsniveau. Die doen over het algemeen ook een groter beroep op sociale regelingen die gemeenten geld kosten. De plaatselijke VVD wil juist ruimte bieden aan hoger opgeleide mensen met een ruimer budget. Dat is tegen het zere been van Inge: “Ik ben niet oud en ook zeker niet dom. Ik ben HBO afgestudeerd. Die uitspraak raakt mij. Ik ben dus niet gewild.”
En niet alleen in Zoetermeer zit men niet direct te wachten op meer sociale huurwoningen. Ook in omringende gemeenten komen projecten moeizaam van de grond. Op papier is de wil er wel, maar dat vertaalt zich niet naar grote bouwprojecten. In de meeste regiogemeenten is tussen 2015 en 2020 het aantal woningen zelfs afgenomen, doordat er weinig is gebouwd maar wel sociale huurwoningen zijn verkocht en gesloopt.
Ondraaglijke gedachte
De woningnood van een individu kan voelen als een ver-van-je-bed-show. Als je maar iets van een dak boven je hoofd hebt, is het toch prima? Maar voor Inge voelt dat anders. Tegen de tijd dat zij via de wachtlijst in aanmerking zou komen voor een woning, zijn haar kinderen hun hele basisschoolperiode thuisloos geweest: “Dat is toch een ondraaglijke gedachte? Ik heb geen idee hoe dat moet. Ik kan zo ver niet vooruit denken, dan blokkeert het. Dat gaat gewoon niet, dat kan niet. Ik kan niet zo lang blijven verhuizen met mijn kinderen en hen dat aan doen”, aldus Inge.
Een oplossing voor Inge en Dorien is er voorlopig niet. Wachten en geduld lijken de enige optie. Tien jaar geleden zou je nog kunnen verhuizen naar een willekeurige andere stad, als dat al een optie is voor je gezin. Maar de wachtlijst voor een betaalbare woning is bijna overal eindeloos. En ook al zie je overal hijskranen en nieuwbouwprojecten, dat zijn lang niet allemaal sociale huurwoningen. “Het is letterlijk een loterij”, verzucht Dorien.
Bekijk hier de uitzending over woonproblemen met Inge en Dorien.
