Illegale bestrijdingsmiddelen zijn niet voor niets verboden, zou je zeggen. Toch worden ze nog regelmatig aangetroffen in het Nederlandse oppervlaktewater. Pointer onderzocht aan de hand van openbare data en een eigen analyse waar de illegale middelen zitten en hoe vaak ze voorkomen. Hieronder lees je hoe we dat deden.
Ons onderzoek begon met de schat aan data over bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater die beschikbaar is via de bestrijdingsmiddelenatlas. Verspreid door heel Nederland staan meetpunten in sloten, rivieren, meren en ander water, waarmee een aantal keer per jaar gemeten wordt welke stoffen erin voorkomen. Die data belanden uiteindelijk in de bestrijdingsmiddelenatlas. Wat deze atlas alleen niet laat zien, is welke stoffen illegaal zijn en welke niet. Terwijl illegale stoffen juist erg schadelijk kunnen zijn voor ons en onze omgeving. Daar moeten we eens verder induiken, dachten wij.
Lijst overschrijdende stoffen
De bestrijdingsmiddelenatlas bevat 496 werkzame stoffen die voorkomen in bestrijdingsmiddelen. Dat zijn er wat veel om van te bepalen of ze wel of niet illegaal zijn. Daarom hebben wij eerst een selectie uit deze stoffen gemaakt. We hebben (door deze gegevens te scrapen) gekeken welke werkzame stoffen in 2022 in het water voorkwamen en de normen overschreden. Dat bleken er 137.
Met de normen bedoelen we de recente jaargemiddelde MilieuKwaliteitsNorm (JG-MKN) en de wat verouderde Maximaal Toelaatbaar Risico norm (MTR). Deze normen bepalen tot welke concentratie een stof (langdurig) in het milieu aanwezig mag zijn zonder dat er nadelige effecten optreden. De nieuwere JG-MKN norm is niet voor iedere stof beschikbaar, dus voor stoffen waarvoor dat geldt, laat de bestrijdingsmiddelenatlas de MTR-norm zien en namen wij die dus ook over
Lijst illegale stoffen
Van de 137 verschillende stoffen uit de bestrijdingsmiddelenatlas die in 2022 de normen te overschreden, zochten we uit of deze wel of niet in Nederland zijn toegelaten als bestrijdingsmiddel. Dat deden we aan de hand van de volgende stappen, die we voor elke stof afzonderlijk doorliepen.
- Toelating van de stof gecheckt in de toelatingendatabank van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (CTGB). Gekeken of een stof een lopende toelating heeft in Nederland als bestrijdingsmiddel, of dat er een verlopen toelating in de database geregistreerd staat. Bij stoffen met een verlopen toelating hebben we ook gekeken wanneer de laatste toelating volgens deze database is ingetrokken.
- Toelating van de stof gecheckt in de EU pesticides database. Gekeken of een stof is toegestaan als bestrijdingsmiddel op Europees niveau. Bij stoffen die volgens deze database niet toegestaan zijn, staat in sommige gevallen ook het jaartal waarin de stof verboden werd.
- Toelating van de stof gecheckt in de ECHA biocidendatabase. Gekeken of in deze database een lopende Nederlandse toelating van de stof als biocide te vinden is, of dat er een verlopen toelating in de database geregistreerd staat. Bij stoffen met een verlopen toelating hebben we ook gekeken wanneer de laatste toelating volgens deze database is ingetrokken.
- Als de stof in geen van de 3 databases gevonden werd, of wel werd gevonden als verboden maar het jaartal van verbieden ontbrak, is op internet naar andere bronnen gezocht om alsnog te achterhalen of stof verboden is en sinds wanneer.
Sommige stoffen uit de bestrijdingsmiddelenatlas worden gemeten als groepsstoffen, bestaande uit verschillende individuele stoffen die veel op elkaar lijken. Daardoor zijn ze soms niet individueel te meten. Daarom hebben we voor elke individuele stof de vier stappen doorlopen en zijn we voor de groepsstof uitgegaan van de toelatingsinformatie van de meest recent verboden, of nog steeds toegelaten, individuele stof.
Dat we per stof eerst de toelatingenbank van het Ctgb checkten en daarna de European pesticides database, komt omdat het kan voorkomen dat een stof op Europees niveau verboden is als bestrijdingsmiddel, maar dat er op landelijk niveau uitzonderingen gelden. De ECHA checkten we vervolgens ook, omdat in de database van de CTGB niet alle toelatingen voor biociden zijn opgenomen (alleen alle toelatingen voor gewasbeschermingsmiddelen) en in de ECHA wel, inclusief vermelding van het land waarin ze als biocide zijn toegelaten.
De checks in de verschillende databases en de zoektocht in extra bronnen leverde uiteindelijk een definitieve lijst met 32 stoffen op die niet gebruikt mogen worden als bestrijdingsmiddel (noch als gewasbeschermingsmiddel, noch als biocide).
Analyse illegale stoffen
Van de 32 stoffen hebben we vervolgens geanalyseerd op welke meetpunten ze voorkomen en in welke jaren. Dit allemaal door data te scrapen uit de dataset achter de bestrijdingsmiddelenatlas.
Zie hieronder de lijst met de 32 stoffen, de jaartallen sinds wanneer deze niet meer toegelaten zijn als bestrijdingsmiddel en de jaren waarin ze in het oppervlaktewater te vinden waren.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
