De camera registreert Pointer-redacteur Dirk Mostert, die met een bord onder zijn armen binnenloopt. Hij wijst naar de hoek van de kamer: "Denkt u dat die camera alleen te zien is voor de mensen die hier werken?" De vrouw die eveneens in de wachtruimte zit heeft geen flauw idee. Ze had hem niet eens zien hangen. "Zullen we even zwaaien? Misschien zien ze ons wel."

Twintig kilometer verderop zwaai ik terug naar mijn beeldscherm. Ik had absoluut geen toegang tot deze beelden mogen hebben. Een kwartier voor de ontmoeting in de wachtkamer heb ik Dirk al gebeld en de vrouw beschreven. "In de wachtkamer, op de stoel in de hoek. Donker haar, zwarte jas, en een grote bruine schoudertas."

Hoe vind je deze camera's?

Pointer heeft de beelden van honderden Nederlandse beveiligingscamera's online gevonden. We hebben live-beelden aangetroffen van onder meer een orthodontist in het noorden van het land, een keukenwinkel in Oud-Beijerland, een luxe villa in 't Gooi, een theater en bibliotheek in Overijssel.

Ook de vreemde ontmoeting in de wachtkamer van de fysiotherapeut is door ons zoekwerk tot stand gekomen.

Op deze manier hebben we de exacte locaties van ruim vijftig beveiligingscamera's achterhaald. Deze camera's zijn niet of slecht beveiligd, waardoor de beelden onbedoeld online uitgezonden worden. Ze zijn zonder te hacken vindbaar en te bekijken: toegankelijk voor iedereen met een browser en wat zoekvaardigheden.

De verantwoordelijkheid voor dit informatielek ligt voor een groot deel bij de producenten van deze camera's. Onvolledige gebruiksaanwijzingen, standaard wachtwoorden en verouderde software zorgen ervoor dat consumenten deze camera's ophangen en zich veilig wanen. In werkelijkheid kan iedereen meekijken met gevoelige en intieme beelden.

Sommige camera's zijn zo slecht beveiligd dat zelfs het controlepaneel te bedienen is. We hebben onder meer in een Amsterdamse parkeergarage en in een winkel op station Arnhem de camera bestuurd.

We hebben de locaties van ruim vijftig beveiligingscamera's achterhaald

'Gebrek aan verantwoordelijkheid'

Nadat we ruim vijftig camera's hebben gelokaliseerd, hebben we alle partijen geïnformeerd over ons onderzoek. We hebben het advies gegeven om op zijn minst de wachtwoorden van deze camera's te wijzigen. De eigenaren van de camera's reageren meestal positief, maar in enkele gevallen werd gedreigd met een publicatieverbod of zelfs een kort geding als we hier over gaan berichten.

"Dat is wel heel gênant", vindt Bart van der Sloot, senior-onderzoeker bij de Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILTS). Volgens hem kunnen betrokkenen veel beter toegeven dat ze een fout hebben gemaakt en het aanpassen. "In plaats daarvan gaan ze met rechtszaken dreigen. Dat zit in het hele systeem: een gebrek aan verantwoordelijkheid, alles willen afdekken met juridische maatregelen om maar zelf buiten schot te blijven."

In het geval van de fysiotherapeut loopt het gelukkig niet zo hoog op. Nadat we hem op de hoogte hebben gesteld van het beveiligingslek, hebben we nog wel een flinke discussie aan de deur met de eigenaar van de praktijk. Maar na wat woorden verwijst hij ons door naar het hoofdkantoor. Die komen met de volgende schriftelijke verklaring:

"Wij waren hier niet van op de hoogte. Dit is ook nooit onze bedoeling geweest. Daarom hebben we direct maatregelen getroffen door de camera uit te zetten. Daarnaast is er contact gezocht met onze leverancier om dit op te lossen."

De camera in kwestie is later die dag offline gehaald.

Slechte handleidingen en verpakkingen

Hoe kan het dat een camera zo slecht is beveiligd dat iedereen kan meekijken hoe jij wacht op een medische behandeling? We spraken onder meer met de Autoriteit Persoonsgegevens, de Consumentenbond, beveiligingsbedrijf Fox-IT en privacy-experts.

Allen komen tot dezelfde conclusie: de consument valt weinig te verwijten als producenten hun camera's met slechte basisbeveiliging in de schappen leggen. We hebben meerdere handleidingen doorgelezen en vinden inderdaad weinig duidelijke aanwijzingen om je beveiligingscamera goed in te stellen. Op verpakkingen wordt zelden iets gezegd over veiligheid. Als consument is het lastig om een weloverwogen aankoop te doen.

Zelfs zodra je professionals inhuurt, kan het fout gaan. Wij vonden camerabeelden van een keukenwinkel in Oud-Beijerland. De eigenaar reageert op de vondst: "Ik schrijf computer nog steeds met een k", dus vroeg hij een installatiebedrijf om een camera van het merk Mobotix te installeren. Met weinig inspanning konden wij de beelden inzien, het adres van de winkel vinden en live meekijken hoe klanten offertes voor een keuken tekenden.

Ook bij een villa in het Gooi konden we ongestoord meekijken. Met maar liefst vijf camera's kunnen we de woning 24 uur per dag in de gaten houden. De eigenares reageert opgelucht zodra we onze vondst aan haar voorleggen. Maar tegelijkertijd is ze boos op en teleurgesteld in het bedrijf dat de camera's heeft opgehangen.

"Ik schrok me wezenloos", reageert de bewoonster. "We vinden het erg vervelend. Daar zijn deze camera's niet voor bedoeld. Iedereen kan meekijken met wat ik de hele dag doe. Niet dat dat zo spannend is. Maar ze weten wanneer je thuis komt, wanneer je weg gaat, wanneer je met de honden wandelt."

Het beveiligingsbedrijf dat de camera's heeft opgehangen en ingesteld, ontkent elke fout aan hun kant. "Er zijn altijd achterdeurtjes zodat je er in kunt komen", verklaart een medewerker. Iets wat hier overigens niet het geval is, omdat wij alleen camera’s hebben bekeken waarbij de deur wagenwijd openstaat. "Ik weet er ook het fijne niet van. Ik ben alleen maar de installateur."

Of misschien wel het meest gênante voorbeeld: we hebben ook een slecht beveiligde camera gevonden op het parkeerterrein van een Brabants beveiligingsbedrijf. Als het zelfs voor professionele beveiligingsbedrijven te ingewikkeld is om deze camera's goed in te stellen, dan is er blijkbaar iets behoorlijk mis.

'Dit kun je de fabrikant niet kwalijk nemen'

Dankzij veiligheidseisen zoals het CE-keurmerk kan een beveiligingscamera niet zomaar kortsluiting en brand veroorzaken, maar een minimumstandaard voor online veiligheid is er nog altijd niet. Daar moet volgens de Consumentenbond, privacy- en beveiligingsexperts en Kamerleden zo spoedig mogelijk verandering in komen.

"Als je zo'n ding koopt, moet je er eigenlijk vanuit kunnen gaan dat ie min of meer klaar is voor gebruik. Je hangt hem op en dat is het", zegt Van der Sloot. Volgens de privacy-expert is er nog een lange weg te gaan. Dat blijkt ook uit een rondgang onder de producenten en distributeurs van deze camera's.

Zij laten aan ons weten dat gebruikers zelf goed moeten opletten bij het gebruik van deze producten. "U moet het vergelijken met een auto die ik koop en mijn sleutels op straat leg. Dat kun je de fabrikant niet kwalijk nemen", aldus een van de distributeurs.

Oproep voor minimumstandaard veiligheid

Het betrouwbare en waakzame oog van de camera blijkt dus zeer onveilig te zijn. "Erg schokkend", concludeert Van der Sloot. "Er komen ondeugdelijke producten op de markt die gebruikt worden voor veiligheidsdoeleinden, en dus juist erg onveilig zijn. Dat is precies het tegendeel van wat er wordt beloofd."

Privacy-expert Van der Sloot, de Consumentenbond en Kamerleden roepen daarom op tot een minimumstandaard voor online veiligheid. "We zitten in een soort niemandsland waarin nog geen afspraken zijn gemaakt over veiligheidseisen", stelt Gerard Spierenburg, woordvoerder van de Consumentenbond. Je kunt hier meer over lezen in ons nieuwsbericht.

Kun jij deze camera's vinden?

Na deze onthulling zijn we er van overtuigd dat online veiligheid beter gereguleerd moet worden. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? Volgens privacy-expert Van der Sloot is het lastig om ons daadwerkelijk bewust te laten zijn van online veiligheid.

"Burgers vinden privacy wel belangrijk, maar als puntje bij paaltje komt, doen ze daar niet zo veel aan. Je hoort wel eens dat we een soort privacy-ramp nodig hebben. Want dan zullen mensen wel bewust worden. Maar na de Snowden-onthullingen gebeurde er ook vrij weinig."

Daarom houden we de komende tijd in de gaten welke open camera's er nog meer opduiken. Via Twitter gaan we regelmatig zoektochten uitzetten naar nieuwe locaties, zodat we de eigenaar van die camera kunnen voorlichten over online veiligheid. Met jullie hulp hopen we een goede stap te zetten naar minder onveilige camera's in Nederland.

Ben je na dit verhaal nieuwsgierig geworden over hoe eenvoudig het is om de locatie van zo'n beveiligingscamera te achterhalen? Dan hebben wij een uitdaging voor je. Kun jij de exacte locatie van deze wachtkamer (vermoedelijk in de omgeving van Zwijndrecht) vinden? Reageer in het Twitter-draadje met de oplossing én de route naar jouw antwoord.

Met research van Frederike Geerdink, Thomas Mulder en Deborah de Nies.