Jongeren wachten soms tot wel 2 jaar voordat ze ergens terecht kunnen met hun psychische klachten. In de tussentijd staan ze vaak met lege handen. “Cliënten weten nu heel vaak niet waar ze aan toe zijn”, zegt Marjan ter Avest, directeur van MIND, de landelijke belangenbehartiger van cliënten en naasten in de ggz. “Wij vinden dat zorgaanbieders cliënten die op de wachtlijst staan alvast steun moeten bieden, bijvoorbeeld door digitaal contact met een ervaringsdeskundige of andere hulpverlener.” 

Op dit moment hangt het er maar net vanaf welke psychische klachten je ervaart, in welke regio je woont en bij welke ggz-instelling je je aanmeldt, wil je in aanmerking komen voor steun tijdens het wachten. “Het is verschrikkelijk dat er nu sprake is van willekeur”, zegt bestuurder en jeugdpsychiater Nellieke de Koning. “Er zijn organisaties die eerder wel overbruggingshulp aanboden, maar daar wordt vaak niet voor betaald. Dat kan natuurlijk niet. We moeten echt zorgen dat dit in heel Nederland goed geregeld is. Dat kunnen organisaties niet alleen, daar hebben we elkaar voor nodig, ook de verwijzers, gemeenten en het Rijk.”

50% wel eens afgewezen voor behandeling

Door het gebrek aan tussentijds contact hebben ggz-instellingen vaak niet in de gaten hoe het gesteld is met patiënten op de wachtlijst. Zo kon het gebeuren dat Britt (19) na vijf maanden wachten op een intakegesprek alsnog werd afgewezen voor behandeling. Haar eetstoornis was tijdens het wachten zo ernstig verslechterd dat de behandeling niet meer passend was. Het resultaat: Britt moet achteraan in de rij aansluiten bij de volgende instelling en moet nog langer wachten op professionele hulp.

Uit een peiling die Pointer in samenwerking met MIND heeft gedaan onder 437 respondenten uit hun achterban blijkt dat 50 procent van de mensen met ervaring in de ggz ooit is afgewezen voor behandeling. Dat zorgde volgens de respondenten onder andere voor nog langer wachten op hulp, het verlies van vertrouwen in de zorg, crisisopnamen, verergerende depressies en eetstoornissen en pogingen tot suïcide. 

Demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport erkent dat ggz-instellingen op dit moment onvoldoende hulp bieden aan mensen die op de wachtlijst staan en vindt het belangrijk dat dit actief wordt opgepakt. “Zorginstellingen moeten zich bekommeren om de mensen die bij hen op de wachtlijst staan. Hier kan nog een slag worden gemaakt in het belang van de mensen die op zorg wachten.”

Blokhuis laat weten dat hij hierover in gesprek is met zorgaanbieders, zorgverzekeraars en patiënten. "Er zijn overleggen waarin verwijzers, zorgaanbieders en financiers van ggz-behandelingen samen bespreken hoe zij wachtenden kunnen koppelen aan passende zorg, al dan niet digitaal."

De uitzending van Pointer over jongeren die in de wacht staan voor de ggz is op vanavond om 22.10 uur te zien bij NPO 2.