“Niemand heeft alleen een psychose of alleen een eetstoornis. Het is altijd een uiting van iets anders”, vertelt Melissa. En zij kan het weten. De 28-jarige heeft al jaren het gevoel dat ze zelf tussen wal en schip valt. In 2012 werd ze door haar psycholoog doorgestuurd naar specialistische centra. “Maar dat lukte steeds niet, want mijn BMI (Body Mass Index) was te laag voor een traumabehandeling en voor een eetstoorniskliniek kwam ik niet in aanmerking omdat mijn trauma teveel op de voorgrond stond.”
In medisch jargon wordt dit ook wel ‘smalle zorgpaden’ genoemd. “Nu zijn er behandelafdelingen gericht op depressie, angst of trauma en als je daar niet in past dan heb je pech gehad: Je zit dan of zonder behandeling of er wordt maar een deel van je problematiek aangepakt”, zegt klinisch psycholoog Jan Derksen. “Het rare is dat de zorg is ingedeeld op de DSM-classificaties (DSM is het handboek voor psychische stoornissen, red.), en daar moet je dan als patiënt inpassen. In plaats van dat er naar de patiënt wordt gekeken en daar de behandeling op wordt afgestemd.”
Herken jij je in dit verhaal?
Val jij voor je behandeling voor je psychische problemen tussen wal en schip? Heb je complexe psychische problemen en word je maar voor een deel daarvoor behandeld, of kom je daardoor helemaal niet in aanmerking voor behandeling? We horen graag jouw ervaringen. Of ben jij professional en herken je dit hokjesdenken? Deel je verhaal hier.
Tot op de dag van vandaag heeft Melissa nog geen goede behandeling gehad. Haar huidige psycholoog begeleidt haar nog wekelijks, maar dat is niet genoeg voor de aanpak van de ernstige trauma’s waar ze mee worstelt. In haar jeugd heeft ze te maken gehad met seksueel misbruik maar daar is ze nog steeds niet goed voor behandeld. Ze studeert nu zelf psychologie en heeft zich al voorgenomen om een integrale kliniek op te zetten. “Ik vind het zo’n onzin hoe de geestelijke gezondheidszorg nu geregeld is. Niemand heeft alleen dit of alleen dat. Hoezo kun je alleen voor één probleem echt goed geholpen worden?”
Hokjesdenken
Het hokjesdenken in de geestelijke gezondheidszorg is volgens Derksen het gevolg van de DSM die een steeds grotere rol is gaan spelen bij het vaststellen van diagnoses. Sinds 2017 is een DSM-label een voorwaarde om de zorg betaald te krijgen vanuit de verzekering. “Er wordt steeds meer gespecialiseerd, dat is echt een trend, terwijl er in mijn optiek juist veel meer behoefte is aan ervaren, kundige klinisch psychologen en psychotherapeuten die heel breed naar een patiënt kunnen kijken. Als je het perspectief van een week kan overzien, dus als je niet suïcidaal bent, kan je wat dat betreft beter naar een vrijgevestigde ervaren psychotherapeut of psychiater, die naar alle facetten van jouw problematiek kijkt en daarbij de hele context, persoonlijkheid en geschiedenis meeneemt. Als psychologen moeten we niet onszelf centraal stellen of de behandeling, maar de patiënt.”
