Het Twentse Haaksbergen is in vijftien jaar tijd afgegleden van een welgestelde gemeente naar het financiële zorgenkindje. Sinds 2005 is er 32 miljoen euro verloren gegaan. Een nieuwbouwproject in het centrum zorgde voor veel politiek geruzie, en het grondbedrijf leed gigantische verliezen. En de problemen zijn nog lang niet voorbij.
Haaksbergen staat nu voor de tweede keer onder provinciaal toezicht. De komende jaren moet Haaksbergen werken aan een financieel herstelplan. De provincie blijft daarbij steeds over de schouder meekijken, elke extra uitgave die niet is begroot moet langs de provincie. "De betaalrekening is leeg, de spaarrekening is leeg, Feitelijk is Haaksbergen failliet", vertelt journalist Esther Rouwenhorst van Twentsche Courant Tubantia in de reportage.
Winterjassen in de raadszaal
De financiële situatie in de gemeente is zelfs zo precair dat raadsleden in de winter hun jas aan moeten doen tijdens de vergadering, vertelt Rouwenhorst. Zo kon het gebeuren dat oppositieraadslid Wesley Uuldriks tijdens een commissievergadering afgelopen februari, gehuld in winterjas, maar eens vroeg waarom het toch zo fris was in de raadszaal.
Volgens burgemeester Rob Welten is voor reparatie van het klimaatsysteem in de raadszaal geen geld. Toen daar enigszins om gegrinnikt werd in de commissievergadering, reageerde Welten geërgerd: "Dit is geen grapje hè. Er kan gewoon niks uitgegeven worden, tenzij strikt noodzakelijk." Deze situatie is nog steeds niet opgelost, al heeft de gemeenteraad vanwege de coronacrisis en de zomerstop nog amper in de raadszaal vergaderd.
Financiële missers
Veel geld ging de afgelopen jaren verloren aan het grondbedrijf. Zo moest Haaksbergen grond voor een woningbouwproject afwaarderen naar agrarische grond toen bleek dat de woningen er nooit zouden komen. Op die woningen en de dikke winsten was wel gerekend. Een misser die de gemeente in 2010 maar liefst 11,2 miljoen euro kostte.
Een andere financiële klap was het centrumvernieuwingsplan. De gemeente heeft inmiddels al 6,8 miljoen euro verloren aan het project terwijl er nog geen steen gebouwd is. "Er werden vooral heel veel luchtkastelen gebouwd", zegt Rouwenhorst. Daarbij zorgde politiek geruzie in de gemeenteraad er mede voor dat het project nooit van de grond kwam.
'Raad in therapie'
Over dat politieke geruzie rond het centrumvernieuwingsplan schreef de rekenkamercommissie meerdere rapporten. De laatste, getiteld 'this is not a love song' uit 2019, leest als een soap. Het onderlinge wantrouwen is groot, en plannen worden alleen gesteund door de raad als de eigen partij in het college zit en niet omdat een plan goed of slecht is, zoals zou moeten, concludeert de rekenkamercommissie.
Een oplossing? "Echtparen gaan in therapie. Waarom gaat u als raad niet bij elkaar zitten met iemand die er verstand van heeft?", suggereert voorzitter Ellen Odenthal bij de presentatie van het rapport aan de gemeenteraad.
Vervolg
Inmiddels werkt de gemeente Haaksbergen aan een financieel herstelplan. Ook in 2019 werden er flinke tekorten genoteerd. De jaarrekening, die recent is behandeld, liet uiteindelijk een minnetje van 3,4 miljoen euro zien. Ook daar is flinke kritiek op. Hoe dat afloopt in de gemeenteraad van Haaksbergen?
