We bellen Folkvord voor Vet!, het platform waar we onderzoeken hoe moeilijk het is om gezond op te groeien. Veel jonge kinderen zien junkfoodreclames beschreven we in dit interactieve verhaal. Maar hoe erg is dat nou eigenlijk? Heeft dat echt invloed op wat ze eten?

‘Evolutionair kiezen we voor ongezond’

“Ja,” zegt Folkvord. “Als ik alle onderzoeken op dit gebied bij elkaar raap, kan ik wel zeggen dat kinderen meer overgewicht krijgen door ongezonde marketing.” Maar het verband expliciet aantonen blijft lastig: “Dan zou je een groep kinderen jarenlang wel ongezonde reclames moeten voorschotelen en een andere groep niet. En dan kijken wat het resultaat is. Dat is ethisch niet verantwoord. Maar er is een duidelijk effect dat als mensen junkfoodreclame zien, dat ze daarna ook ongezond voedsel gaan eten. En voor kinderen is dit effect het sterkst.”

Meer dan 40 procent van de jonge kinderen ziet junkfoodreclames. Wil je weten wat kinderen online allemaal zien? Bekijk het interactieve verhaal hieronder:

Folkvord schreef samen met zeven internationale collegawetenschappers een boek waarin zij wereldwijd onderzoek samenvoegden om een uitgangspunt te hebben hoe gezonder eten gestimuleerd kan worden. En dat blijkt dus lastig. Folkvord: “Evolutionair kiezen we voor ongezond. Als je kinderen de keuze geeft tussen snoep of groente, dan kiest het gros voor snoep. Ook al heb je ze net allerlei reclame laten zien voor groente. Zo zijn we nu eenmaal geprogrammeerd: eet veel suiker, vet en zout om er zekerder van te zijn dat je langer overleeft.”

Toffe sporter zorgt dat je meer gaat eten

Als we toch al neigen naar ongezond eten, maken die ongezonde reclames dan nog wat uit? “Helaas heeft dat dus wel effect. Het zien van eten wekt al een soort hongergevoel in je op. En als je dan ook nog ziet dat een toffe sporter of ander leuk iemand dat ongezonde voedsel eet of drinkt en het is ook nog eens superlekker, dan wil je dat ook.”

Folkvord illustreert dat met een experiment dat hij in 2013 deed met 270 kinderen. Ze gingen een online memoryspel spelen. De ene groep kreeg een memoryspel met snoepplaatjes erop, een andere groep kreeg een memoryspel met fruitplaatjes, nog een groep kreeg een spel met speelgoedplaatjes en nog een groep speelde geen memory. Daarna mochten de kinderen onbeperkt eten wat ze wilden. “Vrijwel alle kinderen aten snoep. De kinderen die de snoepmemory speelden aten alleen veel méér snoep dan de rest.”

En dan nog iets interessants: ook de kinderen die het fruitmemoryspel hadden gedaan, aten meer snoep dan de kinderen die geen of de speelgoedmemory hadden gespeeld. “De kinderen werden geprimed met eten. Zo noemen we dat: ze krijgen er een hongergevoel van. En dan eten ze dus meer van het eten dat ze het lekkerst vinden.”

Geef geen keus

Dus reclame maken voor gezond voedsel helpt niet om kinderen gezonder te laten eten? Folkvord: “Was dat maar zo.” Maar hoe moet het dan? “We moeten zorgen dat er alleen gezond voedsel beschikbaar is. Een voorbeeld uit de praktijk: als ik met mijn kinderen naar zwemles ga, zie ik dat een groot deel na de les een zakje chips of snoep krijgt. Die kinderen zien het liggen bij de toonbank, willen het en gaan er dan om zeuren.”

Aha, en als die chips en snoep er niet liggen, dan is de verleiding om ongezond te eten er ook niet? Folkvord: “In de zogeheten ‘gezonde sportkantine’ bij onze tennisclub is voornamelijk gezond eten. Dan hebben kinderen geen andere keus. Dat is het enige wat echt werkt.”