Het is eind juni als Pointer vraagt om ervaringen met grensoverschrijdend gedrag in de wereld van de klassieke muziek te delen. Een wereld die zich voor de buitenstaander vaak laat kenmerken door glimmend koperen instrumenten, sjieke kostuums en plechtig kijkende musici en bezoekers. We krijgen veel reacties en voeren tientallen gesprekken met musici. Daar komt een beeld uit naar voren dat afwijkt van het nette en brave imago dat de wereld van de klassieke muziek heeft. 

GRABBELTON

Bijvoorbeeld door het verhaal van Giulietta, die zich bij Pointer meldt. Als freelance violist heeft ze stad en land afgereisd, met allerlei orkesten en gezelschappen gespeeld. Haar nare ervaringen gaan terug tot aan het conservatorium waar ze studeerde en waar haar viooldocent, zo is haar ervaring, min of meer beslag op haar legde. "Je bent haast ván iemand. Toen ik een keer via een fonds een les in het buitenland kon volgen, ging hij volledig uit zijn dak. Dat ik alleen maar om mijn uiterlijk was gevraagd."

Giulietta heeft sindsdien naar eigen zeggen een 'grabbelton aan verhalen' verzameld. Over een dirigent die dag in dag uit de bezemkast in wandelde, waar zij dan net zat te kolven. De bejaarde concertpianist die zijn hand op haar billen legde na een concert. De concertmeester van een groot orkest die haar privélessen aanbood, maar al op zijn bed lag voordat ze de kamer binnenkwam. "Klassiek heeft een soft imago. Een sector waar dit allemaal niet zou gebeuren. Dat is niet waar."

Ook komen we in contact met Sophia. Zij speelde als student mee in een orkest dat werd begeleid door de persoonlijk assistent van een wereldberoemde componist en dirigent. "Ik was een fanatieke student en kende mijn partijen goed dus al snel merkte hij mij op." De man vertelde dat hij op zijn hotelkamer de originele partituur had liggen van het vioolconcert dat ze studeerde. ’s Avonds zocht Sophia de man op. Eerst hadden ze het inderdaad over de partituur en de originele aantekeningen van de componist. Al snel begon de man over zijn kruis te wrijven, trok zijn broek omlaag en duwde haar hoofd naar beneden. "Hij dwong me tot dingen die ik niet wilde. De volgende dag hadden we een première waar zijn vrouw en kinderen gewoon bij waren. Ik heb het aan mijn toenmalige vriend nooit durven vertellen."

ANDERE INTENTIES

Sophia was jong toen het gebeurde en dat maakte haar kwetsbaar, zegt ze. "En dat ben je al snel wanneer je denkt dat alle mensen goede bedoelingen hebben. Je bent allemaal met ontzettende passie met muziek bezig. Met stukken die je ontroeren. Dan sta je niet stil bij andere intenties. Er zijn mannen die dat zien. Dan ben je een prooi."

Giulietta heeft tijdens haar carrière ook meer laten gebeuren dan haar lief is. Als freelancer is ze vaak al lang blij met nieuw werk. Het is een klein wereldje waarin goede relaties veel waard zijn: op professioneel vlak, formeel maar ook informeel. "Je belandt na een concert al snel met elkaar in de kroeg. Dat is leuk, totdat je zomaar op iemands schoot wordt getrokken. Daar dan iets van zeggen is heel ingewikkeld." Sophia: "Destijds bevroor ik altijd helemaal. Je lacht maar gewoon, gaat met de grap mee. Zo probeer je ermee om te gaan."

ZWIJGCULTUUR

Dat het spannend is om misstanden in de wereld van klassieke muziek aan de kaak te stellen, horen we van meer musici. Mede om die reden zijn namen in dit artikel gefingeerd en situaties geanonimiseerd. Zelfs als ze al niet meer actief zijn, geven veel sprekers aan het riskant te vinden om met naam en toenaam hun verhaal te doen en man en paard te benoemen. Bang voor de gevolgen en bezorgd om het perspectief op werk. Giulietta: "Maar als iedereen met vingers in de oren zit, ontstaat een sfeer waarin dit wordt gedoogd."

Sophia had als freelancer een aantal jaar veel werk bij een van de grootste symfonische orkesten van het land. Tot ze niet inging op de seksuele avances van iemand uit het management. Toen droogde de toevoer van opdrachten direct op. "Ik heb het destijds maar geaccepteerd maar het heeft niets met muziek te maken."