De Nederlandse visvloot heeft een zwaar jaar achter de rug. Onder andere door de sluiting van restaurants kelderde de prijs van sommige vis. Een kilo heilbot die eerst nog 20 euro moest kosten, ging vorig jaar soms voor 4,5 euro over de toonbank, aldus visser Hendrik Kramer. Koppel dat aan hoge brandstofkosten en er blijft weinig marge over voor de visser.
Heb jij ervaring met de visserij of ben je visser? Deel dan hier jouw verhaal met ons. We willen graag een uitzending maken over de toekomst van de visserij en jouw verhaal is daarbij onmisbaar!
Visprijs en brandstofkosten zijn dus bepalend voor het inkomen van de visser. En vissers verbruiken nogal wat brandstof tijdens hun visreizen. Hoe duurder de brandstof, hoe minder de visser aan het eind van de week overhoudt. Koppel dat aan het recente, definitieve verbod op pulsvisserij en je houdt een sector over die het niet makkelijk heeft.
Kramer houdt zich al langer bezig met die brandstofprijs. Het mes snijdt namelijk aan twee kanten. Aan de ene kant speelt de prijs en het verbruik van brandstof een belangrijke rol in hoeveel je als visser verdient en aan de andere kant moet de visserij verduurzamen. De eerste stap om dat te bereiken, is minder brandstof verbruiken.
Tesla van de zee
Om dat voor elkaar te krijgen liet Kramer een paar jaar geleden de ‘Tesla van de zee’ bouwen. Een boot die 80 procent minder brandstof verbruikt dan zijn vorige boot, onder andere door het gebruik van een hybride aandrijving. Zijn collega’s waren echter niet direct geneigd om dan ook maar zo’n boot te gaan bouwen, omdat de vis- en brandstofprijzen voor corona best goed waren voor de vissers.
Een andere belemmering voor de verduurzaming is het verbod op pulsvisserij. Deze techniek werd jarenlang als experiment toegestaan bij Nederlandse vissers. Simpel gezegd konden vissers efficiënter vissen met minder brandstofverbruik, waardoor hun kosten per kilo vis lager waren. Er was dus weinig reden om op andere gebieden te innoveren terwijl de pulsvissers hun hoogtijdagen hadden. Nu de pulsvisserij definitief verboden is in de EU, valt iedereen weer terug op de oude technieken, die meer brandstof verbruiken en dus ook vervuilender en duurder zijn.
Bureaucratisch doolhof
Nu de restaurants weer geopend zijn en de prijs van vis stijgt, kunnen vissers weer wat meer verdienen. Maar de vraag is voor hoe lang. Want volgens Pim Visser, directeur van belangenorganisatie VisNed, komt er nogal wat af op de vissers. Hij noemt een rijtje maatregelen: “EU-maatregelen op het gebied van ecologie, windmolenparken op zee, de regels rondom single use plastic, de stikstofregels, het klimaatverdrag, CO2-emissierechten. De lijst is eindeloos.”
Volgens Visser is het hard nodig dat de hele vissector met een visie komt op de toekomst. “Het is afwachten welke regels, met name vanuit de EU, precies worden doorgevoerd. Maar er gaat iets veranderen. En daar zullen we iets mee moeten. Dat kan je als individuele visser niet allemaal zelf bedenken. Als ik tegen 2030 aan alle regels moet voldoen hou ik ermee op, zou ik misschien wel denken als visser.”
Kramer weet ook niet direct wat die oplossing moet zijn voor de hele sector. Hij kijkt vooral naar zijn eigen bedrijf. Nadat zijn eigen brandstofverbruik is verlaagd, is hij nu op zoek naar nieuwe innovaties en methodes om effectiever en minder belastend te vissen. Bijvoorbeeld door vis eerst op te sporen en dan pas de netten uit te gooien. Ook hoopt hij dat duurzame vis, gevangen op een milieuvriendelijkere manier, meer gaat opleveren, waardoor investeren in duurzaamheid ook rendabel wordt.
Vis is het enige echte voedsel
Stoppen is voor Kramer geen optie. “Vis is eigenlijk het enige ‘echte’ voedsel dat we nog eten. Alles wordt gekweekt onder lampen of krijgt extra dingen toegevoegd om te groeien. Een vis heeft geleefd, geschuild voor een storm, gigantische afstanden afgelegd in zee. Verse vis is belangrijk.”
Wij zijn benieuwd wat de volgende stap is voor de vissers. Als traditioneel visland zet de Nederlandse overheid zich actief in voor de vissersvloot, ondanks dat er lang niet meer zoveel mensen in de visserij werken. Het verdienmodel van de vissers staat stevig onder druk. En voor 2030 moet er een flinke slag geslagen worden in het verlagen van het brandstofverbruik en de uitstoot van stikstof en CO2. Als klap op de vuurpijl zorgen windmolens ervoor dat er steeds minder ruimte is om te vissen op zee en moeten vissers steeds meer ecologisch verantwoord te werk gaan. Maar hoe moeten vissers dat voor elkaar krijgen, als tal van bedrijven moeite hebben om nog een minimumloon omhoog te vissen en hun bemanning te betalen?