Ieder kind samen naar school in zijn of haar eigen buurt, ongeacht beperking of zorgvraag: dat is het idee van inclusief onderwijs. De overheid heeft als doel om scholen met speciaal onderwijs tegen 2035 zoveel mogelijk terug te dringen. Steeds meer kinderen zitten thuis en de wachtlijsten voor speciale scholen nemen alleen maar toe. Ook de hoogbegaafde Sifra (12) viel uit en ging jaren niet of nauwelijks naar school.
Met een storm van emoties komt Sifra jarenlang thuis van school. Frustratie en woede, die in de klas verborgen blijven, barsten als ze eenmaal thuis is los. Haar ouders, Vincent en Esther krijgen, in eerste instantie, hulp bij de opvoeding om te kijken of daar de oorsprong van Sifra’s gedrag ligt, maar krijgen al snel te horen dat ze het als ouders eigenlijk prima doen. Vincent vertelt: “Haar woede en frustratie komt er allemaal thuis uit, terwijl het op school ontstaat. En daar kom je pas later achter, want in het begin denk je: wat doen wij verkeerd?”
Geen onderwijs
Na onderzoek blijkt dat Sifra hoogbegaafd is en letterlijk ziek wordt van een gebrek aan aansluiting op school op cognitief, sociaal en emotioneel vlak. Ze is hoogbegaafd, maar de omgeving is hier onvoldoende op afgestemd. Sifra vindt geen aansluiting bij haar klasgenootjes en instructies bij opdrachten zijn voor haar niet duidelijk, waardoor ze vaak niet weet wat ze moet doen. Sifra wil daardoor steeds minder graag naar school. Drie jaar lang volgt ze weinig tot geen onderwijs en uiteindelijk komt ze getraumatiseerd en depressief thuis te zitten, zonder onderwijs. “Dat is ontzettend moeilijk, je wilt als ouder het beste voor je kind”, zegt Vincent.
Thuiszitters
Een passende plek in het onderwijs voor ieder kind, in zijn of haar eigen buurt. Dat is de bedoeling van de Wet passend onderwijs die 10 jaar geleden werd ingevoerd. Maar het tegenovergestelde gebeurt op dit moment: het aantal kinderen dat thuis zit, zonder onderwijs, neemt alleen maar toe.
In het schooljaar 2014 zaten volgens de officiële cijfers nog 3892 kinderen langdurig thuis. In 2023 is dit aantal gestegen naar 8311 kinderen. Ingrado, de landelijke vereniging voor leerplichtambtenaren, schat dat deze cijfers acht keer hoger liggen. Leerlingen die met toestemming thuis zitten, omdat ze bijvoorbeeld ziek zijn en wachten op zorg, worden namelijk niet meegenomen in de officiële cijfers.
Inmiddels reikt de ambitie nog verder en werkt de overheid toe naar volledig inclusief onderwijs. Tegen 2035 moeten speciale scholen zoveel mogelijk teruggedrongen zijn. Iedereen samen naar school, ongeacht beperking of zorgvraag.
Niet passend
Vincent is van mening dat de school van Sifra niet in staat was om de juiste ondersteuning te bieden. “Uiteindelijk hebben zij niet de middelen, capaciteit en expertise om voor Sifra echt goed passend onderwijs te bieden," zegt hij. En dat is volgens hem, zelf werkzaam als docent in het middelbaar onderwijs, ook helemaal niet gek. “Het is niet realistisch om van een leraar te vragen het onderwijs zo ver op maat aan te laten sluiten op één kind, terwijl heel veel andere kinderen iets anders nodig hebben."
Net als Sifra zijn er nog tientallen andere hoogbegaafde kinderen in de regio Zwolle die tegen hetzelfde probleem aanlopen en thuis zitten: er is geen goed en passend onderwijs in de buurt. Hun ouders willen voor hen graag voltijds hoogbegaafdenonderwijs.
In een Facebookgroep delen ze hun wanhoop. Zo schrijft moeder Kim: “De school nam ons als ouders en de signalen die wij gaven in het geheel niet serieus, hun kennis ten aanzien van hoogbegaafdheid kwam weinig verder dan 'als ze zo slim zijn, laten ze dat wel zien in hun prestaties'.”
Ideologische botsing
Maar het samenwerkingsverband, dat verantwoordelijk is voor passend onderwijs, wil dit niet aanbieden. “De gemeente en het samenwerkingsverband streven naar inclusief onderwijs, en daar past een speciale school met alleen aandacht voor hoogbegaafdheid niet bij”, zegt een woordvoerder van samenwerkingsverband Hanzeland in Zwolle.
Alle gesprekken tussen de ouders en het samenwerkingsverband in de afgelopen jaren lopen stuk op hetzelfde punt: de ideologische visie van de scholen botst met de ervaring en wensen van ouders en hun kinderen. Het laat goed zien dat inclusief onderwijs een mooi streven is, maar dat het in de praktijk niet haalbaar of zelfs onwenselijk is. “De reguliere setting werkte niet voor mijn dochter, maar ook voor veel andere kinderen niet. Dan denk ik: waarom zo star vasthouden aan een visie?”, vraagt Vincent zich af.
Sifra bloeit op
Voor voltijds hoogbegaafdenonderwijs moeten ouders uitwijken naar scholen in Elburg, Steenwijk, Meppel of Dronten. Sifra heeft uiteindelijk haar plek gevonden op hoogbegaafdenonderwijs in Elburg, een half uur rijden vanaf haar woonplaats. Daar ziet Vincent wat een passende onderwijsplek met zijn dochter doet. “Ik heb mijn kind weer terug. Thuis komt ze weer tot rust, en is ze weer de persoon die zij eigenlijk als peutertje en kleutertje al was.”
Bekijk hieronder de uitzending over inclusief onderwijs terug:
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Ontvang iedere week onze beste verhalen in je mailbox.
