In ons onderzoek De Plasticplaag duiken we in de voors en tegens van het gebruik van bokashi. Af en toe gaat het flink mis, zoals in Zaanstad waar bokashi de gemoederen de afgelopen weken behoorlijk bezig hield. De gemeente had op zo’n 50 hectare bokashi verspreid, gemaakt van groenafval uit de gemeente. De bokashi bleek vervuild met zwerfplastic. Na aandringen van bewoners en een aantal politieke partijen heeft de gemeente Zaanstad de proef voorlopig stopgezet.

Het debacle uit Zaanstad zegt niet dat bokashi dús vervuilde troep is. Het ligt er maar net aan hoe schoon het groenafval is dat ervoor wordt gebruikt. Daarom zijn we benieuwd naar de ervaringen van mensen met hun huis-tuin-en-keukenbokashi.

Hoe werkt het? Je doet een laagje bokashi-starter (tarwezemelen met toegevoegde micro-organismen, kant en klaar te koop) in de emmer en daar bovenop leg je je fijngesneden keuken-afval. Daarna voeg je weer een laagje starter toe. Zo ga je door met laagsgewijs fermenteren: ook wel de lasagne-methode. Tot de emmer vol is. Dan moet je het geheel nog 10 dagen laten staan om het fermentatieproces af te ronden dat -als het goed is- zonder geurtjes verloopt. Als de bokashi klaar is, graaf je een kuil in de tuin waar het goedje ingaat en waar het vervolgens door het bodemleven verder afgebroken wordt.

Nympha de Ronden kocht twee bokashi-emmers en is erg enthousiast: “Fantastisch! Ik heb nul organisch afval meer uit de keuken. Vrijwel alles gaat er in. De emmers zijn van heel stevig en duurzaam materiaal. Volle emmer in de grond van je tuin verwerken. En dan heb je perfecte humus. Super uitvinding! Iedereen zou op deze manier zijn organisch afval uit de keuken moeten verwerken!”

Hoe lang duurt het voordat de bokashi klaar is? De Ronden: “Dat hangt af van hoeveel afval je hebt. Als je een heel gezin hebt, dan is je emmer na zo’n 2 weken vol denk ik. Dan sluit je hem af en na 2 weken fermenteren is het bokashi. Dan gaat het in een kuil in de tuin-het keukenafval ziet er dan nog hetzelfde uit als toen je het in de emmer deed, maar is al heel ver in het fermentatieproces- en dan wordt het perfecte humus die niet meer terug te vinden is in de grond. Binnen 2 maanden van afval naar humus dus.”

Van bokashi-emmer naar wormenhotel

Ook Corlijn de Groot ging zelf aan de slag met haar keukenafval: “Ik had op een festival zo’n emmer gekocht. Ik heb een vrij grote tuin met zandgrond, dus ik ben altijd wel geïnteresseerd in composteren. Ik ging heel enthousiast aan de slag met die emmer. Afval erin, bokashi-starter erbij en aanstampen. Ik rook niets en als de emmer openging, kwam er een wat zure lucht uit, die zelfs wel lekker rook. Maar op een gegeven moment ben ik de emmer toch een beetje vergeten. Toen ik na een tijdje weer keek, zat er een dikke laag schimmel op. Ik heb de mislukte bokashi op de composthoop gegooid.”

Inmiddels doet de bokashi-emmer dienst als wormenhotel. “Daar is hij ook heel geschikt voor en dit is minder bewerkelijk. Ik vind zelf bokashi maken voor particulieren toch best veel werk. Vooral omdat je een kuil moet graven in je tuin waar het dan in moet.”