Het kabinet wil vóór 2030 2,5 miljoen woningen isoleren, vooral de slecht geïsoleerde woningen. Dat heet: na-isoleren. Voorheen was de praktijk dat een isolatiebedrijf met een camera even in de wand keek - een check of er vleermuizen leven. Maar de Raad van State besloot deze zomer dat dit niet voldoende is en dat er gedegen ecologisch onderzoek moet worden gedaan. Zo’n natuurtoets duurt 1 à 2 jaar en kost duizenden euro’s. Vleermuiskenner Chris Driessen vertelt: “Dat met een endoscoop in een wand kijken niet voldoende is - dat wisten we al langer. Het is niet zo dat er nu ineens iets nieuws moet.”

Alle vleermuissoorten zijn beschermd. Ze spelen een belangrijke rol in het ecosysteem en hebben ook voor ons handige functies, zoals het eten van muggen. Maarten van Vliet van Stichting NatuurAlert: “Mensen zijn zich er niet van bewust dat die beesten er zijn. Van alle vleermuissoorten vind je er tien onder het dak. Die willen we niet kwijtraken met het massale isoleren.” Als er geïsoleerd wordt terwijl er vleermuizen leven, raken de dieren ingesloten en sterven ze.

Wat kun je als particulier doen als je je bestaande huis wilt isoleren, maar de natuurtoets te duur is?

Tip 1: Doe zelf als individuele burger geen natuurtoets (het is inderdaad te duur)

Vleermuisexpert Marije Langstraat merkt dat particulieren nu vrijwel geen natuurtoets laten uitvoeren voor het na-isoleren van hun huis. “Het komt eigenlijk niet voor op dit moment. De kosten wegen niet op tegen de baten.” Met andere woorden, het geld dat je kwijt bent aan zo’n grondige natuurtoets - en waardoor je zeker weet dat er geen vleermuizen worden geschaad - kun je niet terugverdienen met het geld dat je bespaart door de isolatie. Het isoleren van de huizen van particulieren ligt hierdoor ook nagenoeg stil.

Tip 2: Check of je gemeente al onderzoek heeft gedaan

Volgens Chris Driessen zijn er in Nederland al tientallen gemeenten onderzocht op vleermuizen. Driessen: “Dan weet de gemeente waar de kolonies zitten en dat er bijvoorbeeld maar honderd gebouwen beschermd moeten worden.” Maar de voorlichting naar burgers schiet nog weleens tekort: het is niet zo dat de gemeente de bewoners van die gebouwen standaard informeert. Het kan dus geen kwaad om eens bij jouw gemeente te vragen of ze al grootschalig onderzoek hebben gedaan en of er in of rond jouw woning vleermuizen zijn gevonden.

Tip 3: Oefen druk uit op je gemeente om in één keer een groot gebied te onderzoeken

Als je gemeente nog geen grootschalig onderzoek heeft gedaan, oefen dan politieke druk uit op je gemeente (of provincie) om dit te gaan doen. Maarten van Vliet: “De provincie Utrecht heeft een soort protocol bedacht. Als een gemeente in Utrecht in de hele gemeente ecologisch vleermuisonderzoek uitvoert, dan krijgen ze voor 2 jaar een ontheffing van de provincie.” De natuurtoets wordt dan in één keer voor alle gebouwen gedaan en er hoeft dus niet per huis getoetst te worden. Ze noemen dat het Soortenmanagementplan (SMP). Voorwaarde is wel dat het isolatiebedrijf doet aan natuurvriendelijk isoleren. Van Vliet: “De kosten liggen zo niet bij de burger: dat helpt al enorm.” Ook provincie Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Brabant, Groningen en Overijssel werken met een soortgelijke oplossing.