“In Nederland wordt de grootste schade aangericht door verschillende soorten ganzen, zoals de grauwe gans en de rotgans,” vertelt William van Dijk van Bij12. In opdracht van de twaalf provincies zorgt deze organisatie voor de afhandeling van de schadeclaims van boeren. In 2020 werd er in totaal een bedrag van zo’n 31 miljoen euro aan schadevergoeding uitgekeerd. Ruim 90 procent daarvan is veroorzaakt door ganzen.

De tegemoetkomingen zijn er mede om ‘draagvlak’ onder boeren te houden voor de bescherming van wilde dieren, zo vertelt Van Dijk. Arnold Michielsen van boeren- en tuindersorganisatie LTO Noord onderschrijft dat. “Boeren houden van dieren en zien die ook graag, maar een boer teelt wel voor mensen en niet voor dieren. Schade aan zijn gewassen kan hij dus tot een bepaalde hoogte accepteren, maar zeker niet alles.” Toch schat Michielsen in dat de tegemoetkomingen bij lange na de kosten van de agrariërs niet dekken. “De werkelijke schade is fors hoger, die ligt wel ergens boven de 100 miljoen. Alleen al voor ganzen.”

Damherten

Schade aan landbouwgewassen wordt dan ook regelmatig als één van de argumenten genoemd om een populatie in het wild levende dieren te beheren. In het onderzoek Van wie is de natuur? onderzoeken we het wildbeheer in Nederland en komen in contact met een groep bewoners uit de Hoeksche Waard die zich ontfermt over het lot van een roedel damherten.

Volgens de dierenliefhebbers wordt er te snel gegrepen naar het volledig afschieten van de roedel, zoals de provincie onlangs besloten heeft. Maar volgens voorstanders van deze zogenoemde ‘nulstand’ op het Zuid-Hollandse eiland zal een explosief groeiende populatie herten alleen maar voor problemen zorgen. Met landbouwschade en gevaarlijke verkeerssituaties tot gevolg. Bovendien, zo stelt de provincie, gaat het hier om een roedel ‘verwilderde’ damherten en horen deze grazers eigenlijk niet in het gebied thuis.

We zijn benieuwd hoeveel landbouwschade damherten eigenlijk veroorzaken in Nederland? Volgens William van Dijk van Bij12 is de schade die bij hen geclaimd wordt beperkt. Zeker als je het vergelijkt met de schade die ganzen aanrichten aan landbouwgewassen. “We hebben het dan over minder dan 0,1 procent van de totale jaarlijkse schade.” In totaal is er de afgelopen 5 jaar landelijk 54000 euro uitgekeerd voor schade door grazende damherten, blijkt uit de cijfers.

Benieuwd hoeveel dat in jouw provincie is? Klik dan op onderstaande kaart:

Wild of verwilderd

Toch wil dat niet zeggen dat dit alle schade is die damherten bij boeren hebben aangericht. Wellicht ‘accepteren’ sommige boeren een deel van de vraatschade van de damherten en dienen ze daarom geen claim in. Volgens Van Dijk maakt het bovendien uit welke status een dier, of in dit geval een damhert, heeft. Vraatschade door een wild damhert komt namelijk wel in aanmerking voor een schadevergoeding, maar is het dier (of zijn voorouders) ooit ontsnapt dan kan de agrariër meestal geen aanspraak maken op een tegemoetkoming in zijn schade. “Het idee achter de tegemoetkomingsregeling is om ervoor te zorgen dat er bij agrariërs draagvlak blijft voor de bescherming van wilde dieren. En verwilderde dieren zijn geen beschermde inheemse dieren en komen daarom in principe niet in aanmerking,”, aldus Van Dijk.