Vreemdelingen in vreemdelingendetentie zijn geen mensen die strafbare feiten hebben gepleegd, maar in detentie zitten om beschikbaar te zijn voor uitzetting. Deze mensen worden te snel en te lang opgesloten in een isoleercel, stellen mensenrechtenorganisaties als Meldpunt Vreemdelingendetentie, onderdeel van het Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt (LOS), Amnesty International, Dokters van de Wereld, de Johannes Wier Stichting en beroepsorganisatie de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP). Volgens internationale mensenrechtenverdragen mag isolatie alleen als laatste redmiddel en dan zo kort mogelijk, als de veiligheid van personeel en andere gedetineerden in het geding is.

Gedetineerde vreemdelingen worden te snel in isolatie geplaatst. Het weigeren van het delen van een kamer is al een reden. Als iemand na twee weken in de isoleercel opnieuw weigert, wordt de isolatie verlengd. Zo meldt de Johannes Wierstichting in een rapport dat één gedetineerde om deze reden in totaal zes maanden in de isolatiecel zat.

Volgens de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie moet isolatie als strafmaatregel in de vreemdelingendetentie worden afgeschaft. Psychiater Imma van Galen (NVvP): ‘Isolatie is schadelijk voor de psychische gezondheid. Het kan psychische problemen veroorzaken of verergeren en zou daarom alleen moeten worden ingezet als het echt niet anders kan, met continue begeleiding. Ter vergelijking: binnen de psychiatrie worden mensen zo kort mogelijk in isolatie geplaatst, en alleen onder strikte begeleiding van psychiaters. Binnen de vreemdelingendetentie gebeurt dit niet en is er heel beperkte begeleiding.’

Het Europees Comité voor de Preventie van Foltering heeft al meerdere malen voor het gebruik van isoleercellen in vreemdelingendetentie in Nederland gewaarschuwd. Afgelopen juni verscheen hierover een rapport. Ook Meldpunt Vreemdelingendetentie signaleert problemen in de vreemdelingendetentie. Dit meldpunt spreekt elke dag 12-13 gedetineerden met klachten over hun omstandigheden.

Nieuwe wetgeving over het terugkeer- en uitzetbeleid laat al jaren op zich wachten. Opvallend is dat de wet op het punt van isolatie ondanks alle waarschuwingen geen verandering voorstelt. Sterker nog: de Tweede Kamer kijkt naar verruiming van bevoegdheden van detentiecentra om de vrijheid van gedetineerden in te kunnen perken. De nieuwe voorstellen van de wet maken het mogelijk om mensen collectief, gedurende vier weken, 23 uur per dag op te sluiten in hun cel. De Nederlandse Vereniging van Psychiatrie roept op dat deze bevoegdheden niet worden uitgebreid, maar dat de wet isolatiemogelijkheden juist beperkt.

In een reactie zegt de Dienst Justitiële Inrichtingen dat ook zij de afzonderingsmaatregel ingrijpend vinden en dat deze dan ook alleen als laatste redmiddel en zo kort mogelijk moet worden ingezet. De maatregel is echter nodig, aldus het kabinet, omdat de directeur de veiligheid moet kunnen garanderen. Maar, altijd met mate: 'Zo wordt een afzonderingsmaatregel waar mogelijk op eigen cel opgelegd, tenzij bijvoorbeeld een cel met videobewaking of een cel met een prikkelarme omgeving nodig is.’ Lees de volledige reactie hier.