Deze factcheck is uitgevoerd in het kader van de gezamenlijke factcheckmarathon van het AD, Nieuwscheckers en Pointer (KRO-NCRV) in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023. Bekijk hier alle factchecks.

Bron van de bewering

In het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie valt te lezen dat de overname van huisartsenpraktijken door private equity-partijen zou leiden tot stijgende zorgkosten. Dat stond ook in de motie van lijsttrekker Mirjam Bikker en SP-leider Lilian Marijnissen over deze investeringsfondsen met winstoogmerk, die afgelopen september werd aangenomen.

Feiten

In Nederland zijn de afgelopen jaren minstens 45 huisartsenpraktijken in handen gekomen van private equity-partijen, zoals het Ierse Centric Health en het Limburgse Co-Med. Zij richten de zorg efficiënter in, bijvoorbeeld door meer digitale consulten aan te bieden. Over Co-Med regende het klachten, omdat praktijken onbereikbaar of zomaar gesloten waren. Het ging vooral om praktijken in Brabant (Eindhoven, Oirschot, Reusel, Breda, Tilburg en Waalwijk) maar ook in Overijssel (Zwolle en Enschede). Daarom zijn deze commerciële partijen nu onderwerp van onderzoek, door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA).

Ook politieke partijen als de ChristenUnie zijn bezorgd. Groepen als Co-Med hebben een hoge winstdoelstelling. "Als je huisartsen laat overnemen door private equity, weet je dat er 20 procent wegvloeit naar investeerders", zegt Henk Schers, zelf huisarts en hoogleraar huisartsgeneeskunde aan de Radboud Universiteit. "Om winst te maken kunnen ze de kosten drukken, bijvoorbeeld door te bezuinigen op personeel, of de tarieven verhogen. Maar ook dat kan maar beperkt."

Toch: dat de huisarts duurder wordt, zodra private partijen praktijken kopen, is niet bewezen. ChristenUnie verwijst desgevraagd naar een overzicht van wetenschappelijke studies over de effecten van private equity op zorg. Daarin vonden ze één duidelijk patroon: de kosten, voor patiënt en/of koper, stijgen inderdaad en in geen enkel geval daalden ze. Maar: die onderzoeken gingen over verzorgingshuizen, ziekenhuizen en dermatologische klinieken in het buitenland, niet over huisartsen in Nederland. Ook in de praktijk zijn nog geen voorbeelden bekend van duurdere huisartsen in handen van private equity-partijen.

Oordeel

Het is niet onwaarschijnlijk dat de huisarts duurder wordt als private partijen als Co-Med praktijken opkopen. Maar bewijs uit (wetenschappelijk) onderzoek is er niet.

Reactie

Volgens een woordvoerder van ChristenUnie "ligt het in de lijn der verwachting" dat de huisarts duurder wordt door private equity-partijen, op basis van de eerder aangehaalde onderzoeken in andere takken van de zorg. Ook benadrukt de woordvoerder dat de verwijzing naar stijgende zorgkosten in een bredere context geplaatst moet worden: afname van de kwaliteit van zorg zou ook leiden tot hogere kosten.