"Op de zesde woonde ik", zegt Linda Hooft (73) en ze wijst schuin naar een flat. "Ik zat er opgesloten."

Linda staat op de Weesperstraat, een van de drukste punten van Amsterdam. Pal achter haar raast het verkeer over vier rijstroken voorbij. Motoren met luidruchtige uitlaten, ambulances, vrachtverkeer. Alles op enkele meters afstand, dag en nacht.

In 2004 kreeg ze hier een sociale huurwoning toegewezen. Aanvankelijk een prima huis. Groot, centraal gelegen. Maar met het ouder worden merkte ze dat het geen goede plek meer voor haar was. De drukte, de luchtkwaliteit. Het schaadde haar gezondheid en als zeventigplusser durfde ze amper nog haar huis uit. Ze wilde verhuizen: het liefste naar Egmond, waar ze al vaak is voor vrijwilligerswerk.

Woningruilen

Maar wie een sociale huurwoning heeft kan eigenlijk niet weg. Ook Linda niet. Ze heeft geen inschrijftijd in Egmond en dat is wel nodig om er een sociale huurwoning te krijgen. Ook binnen Amsterdam kan ze vanwege haar inkomen en het woningtekort niet verhuizen. Bovendien heeft ze al een huis, dus urgentie krijgt ze ook niet.

Daarom zit er maar één ding op: woningruilen. Ze meldt zich aan op een ruilplatform en ontmoet twee jonge huurders uit Egmond aan den Hoef. Dit jonge stel, statushouders, is terecht gekomen in een seniorenwoning maar wil dolgraag dichterbij vrienden wonen in Amsterdam. Ook zoeken ze een groter huis om een kind te kunnen krijgen. Linda heeft zo'n huis, dus al snel zijn ze eruit. Het jonge stel wil naar Linda's huis in Amsterdam. En zij gaat dan naar hun kleinere woning in Egmond aan den Hoef, weg van de drukte en dicht bij het strand. "Heerlijk", verzucht Linda.

Maar het mag niet.

De woningbouwvereniging van Linda – corporatie Lieven de Key - zegt dat het stel uit Egmond te weinig verdient voor haar Amsterdamse huis en houdt daarom de ruil tegen. “Dat is vreemd”, zegt Linda. “Die huurders betalen in Egmond nog meer dan ik in Amsterdam betaal.” Toch is de corporatie stellig. “De kandidaat met wie u wilt ruilen komt niet in aanmerking voor uw woning,” leest ze in een korte afwijzingsbrief. Met één zinnetje schrapt de woningbouw de vurige wens van beide huurders.

Aap komt uit de mouw, corporatie wil geld zien

“Ik raak opgesloten in mijn huis, ik kan nooit meer weg”, reageert Linda op de afwijsbrief. Ze besluit in verzet te komen, samen met de Amsterdamse stichting voor huurders (!Woon) en een advocaat. Want woningruilen mag als je een aanmerkelijk belang hebt, zoals gezondheidsklachten.

In een brief vraagt ze woonwethouder van Amsterdam Zita Pels om hulp. Ook zij is geraakt door haar verhaal en besluit de corporatie te vragen waarom ze deze ruil tegenhouden. En dan komt de aap uit de mouw. “De corporatie wil mijn huis verhuren in de vrije sector als ik vertrek”, vertelt Linda. Haar ruilpartners uit Egmond verdienen te weinig om in dat geval de huur nog te betalen, en dus gaat de ruil niet door.

“Ze willen gewoon 1800 euro per maand vragen, terwijl mijn huur nu 570 euro is”, zegt Linda. Zij vermoedt dat de corporatie wil dat ze op een normale manier vertrekt, of zelfs wacht op haar overlijden.

Op naar de rechter

Maar mag dit? Corporaties mogen huren verhogen omdat ze geld nodig hebben voor de bouw van nieuwe woningen. Maar ze moeten óók mensen helpen aan goede en passende huisvesting. Linda besluit naar de rechter te stappen.

Maandenlang wacht ze. De woningcorporatie vertraagt volgens haar moedwillig de rechtsgang, maar na een jaar zit ze dan toch in de rechtszaal van Amsterdam. En daar horen Linda, de advocaat en stichting !Woon wat ze al vermoeden; Lieven de Key houdt inderdaad de ruil tegen wegens geld. In het rechtbankverslag staat hun bijdrage opgeschreven. Ze willen na Linda's vertrek de woning in de vrije sector verhuren.

Ook zegt de corporatie dat Linda geen gezondheidsbelang heeft. Zij heeft immers bijna 20 jaar eerder ‘ja’ gezegd tegen haar Amsterdamse woning, en toen lag het huis al aan een drukke weg. Dat ze inmiddels boven de zeventig is en nu meer last ervaart dan toen, maakt volgens de corporatie geen verschil. Er zit een lift in het complex, dus het is geschikt voor senioren. En sowieso telt de wens van een huurder minder mee, stelt de corporatie tegenover de rechter. “Het belang van Lieven De Key behoort in het algemeen zwaarder te wegen dan het belang van [eiseres]."

Uitspraak na een jaar procedure

Stuk voor stuk veegt de rechter die argumenten van tafel. Dus omdat Linda 20 jaar eerder al daar kwam wonen, mag ze nu geen klachten hebben? Onzin, zo staat in het verslag. Ze is inmiddels ouder en gepensioneerd; natuurlijk ervaar je dan je omgeving anders. En met de nieuwe huurders is niks mis, stelt de rechter. Ze kunnen goed de huidige huur betalen, want dat doen ze nu ook al in Egmond.

Het argument dat overblijft is dat Lieven De Key het huis veel duurder wil verhuren. Maar dat strijkt in tegen het gemeentebeleid. Corporaties hebben in de hoofdstad al veel goedkope huurhuizen van de hand gedaan, waardoor er voor de gemiddelde docent en brandweerman amper nog een huis is te vinden. De gemeente wil een rem op die ontwikkeling. En er is door de corporatie geen reden gegeven om bij specifiek deze woning hiervan af te wijken, stelt de rechter.

Daarmee velt de rechtbank het oordeel. “Tegenover het hiervoor weergegeven zwaarwichtige belang van [eiseres], wegen de belangen van Lieven De Key niet op.”

Tegelijk verhuizen

Een geweldige dag, herinnert Linda zich. Ze mogen ruilen met behoud van hun huidige huur. Een indeplaatsstelling, in jargon. Snel zetten ze de wissel in. Begin oktober 2023 laadt Linda een auto vol met haar spullen en rijdt naar Egmond. Daar staat het stel al klaar met hun spullen op straat. Zij laden dezelfde auto in en zetten koers terug. Op dezelfde dag zijn ze allebei over.