Zo ook Cees, die zelf 500 meter van de vliegbasis woont. Hij heeft dagelijks veel overlast van de F-35. “Het hangt een beetje af van de windrichting. Op het moment dat ze opstijgen, buldert het hier zo erg dat we niet meer met elkaar kunnen praten. We kunnen zelfs niet meer televisiekijken. Als de kinderen bezig zijn met de studie, dan moeten ze stoppen.” Hij heeft meerdere klachten ingediend bij Defensie. “Maar daar zijn we mee gestopt. Want je krijgt een standaardbriefje terug met: ‘ja goh, wat erg en we gaan het onderzoeken’. En daarna hoor je nooit meer wat.”

De plannen van de gemeente om nu een AZC te bouwen onder de rook van de vliegbasis vindt hij ‘onvoorstelbaar’. “Hoe verzin je het? Deze mensen hebben een oorlogstrauma of zijn getraumatiseerd en je zet ze neer bij een vliegveld, waar meerdere keren per dag straaljagers de lucht in schieten.” Verder zijn er ook geen andere huizen of voorzieningen in de buurt. “Er is hier is niks,” wijst Cees aan als wij met hem de plek bezoeken. “Als je wilt dat mensen integreren, zet ze dan in een nieuwbouwwijk neer zodat ze gezamenlijk kunnen integreren. En waar kinderen met elkaar kunnen spelen.”

Slapen in het gras

Waarom heeft de gemeente voor deze plek gekozen? Burgemeester Sybrand van Haersma Buma van Leeuwarden verdedigt de keuze. Volgens hem is heel serieus gekeken naar meerdere plekken binnen de gemeente. “Met alle mitsen en maren van alle locaties is dit de beste en daarom is deze het geworden. Wij hadden niet zo snel een andere plek.” Hij geeft aan dat in deze tijd iedere gemeente zijn verantwoordelijkheid moeten nemen om vluchtelingen op te vangen, die aankomen in Ter Apel. “Stel dat iedere gemeente dat zegt: ‘Nee, we willen geen opvang'. Dan slaapt iedereen weer in het gras.”

Buma denkt dat de asielzoekers een slaapplek op deze locatie ook wel zullen begrijpen. “Deze mensen zullen heel goed beseffen dat je in een land komt waar je niet meteen kan zeggen, ik wil bij wijze van spreken boven op de Vaalserberg gaan wonen,” stelt hij. “Je komt altijd op een plek terecht waar of de ruimte te klein is, wat een verbouwd kantoor is, wat aan een snelweg staat of zoals hier bij een luchtmachtbasis.” Hij geeft ook aan dat met het COA is afgesproken dat mensen er niet komen te wonen, als ze moeite hebben met het geluid van de straaljagers. “Het is niet zo dat mensen altijd vluchten van een plek waar straaljagers met bommen gooiden. Maar als mensen zeggen: ‘Dit kan niet', zullen ze daar niet terechtkomen.”

Luchtvaartlawaai niet onderzocht

Als je zo dicht op een luchthaven wil bouwen, moet je als gemeente bekijken of het nieuwbouwproject wel voldoet aan de geluidsnormen. De nieuwe bewoners mogen niet te veel overlast ervaren. Opvallend is dat bij de nieuwbouw van het AZC de gemeente alleen het ‘grondgeluid’ van de vliegbasis heeft meegeteld. ‘Luchtvaartlawaai vormt geen onderdeel van het onderzoek’ staat in de onderbouwing van het plan.

De gemeente redeneert dat de bouwplek net buiten de zone rond de vliegbasis ligt met het meeste vliegtuiglawaai en dat ze het daarom buiten beschouwing kunnen laten. Met andere woorden: het geluid van taxiënde vliegtuigen op de grond nemen ze mee om te kijken of ze aan de geluidsnormen voldoen, maar het geluid van een straaljager die met zijn wielen een paar centimeter van de grond is niet.

Niet tegenop te isoleren

Maar dit is een cruciale fout, vindt geluidsdeskundige Erik Roelofsen. Hij werd door de omwonenden ingehuurd om geluidsmetingen te doen op de plek van het toekomstige AZC. “De gemeente moet aantonen dat ze een aanvaardbaar woon- en leefklimaat waarborgen." En je kan dat niet op een andere manier aantonen op deze plek dan door het doen van een geluidsmeting, geeft hij aan. “Het staat in de wet.” En een geluidsmeting van vliegtuiglawaai op die plek, dat is iets wat de gemeente en de projectontwikkelaar dus niet hebben gedaan.

Roelofsen mat met zijn professionele apparatuur 90 tot 94 decibel aan geluid bij de start en landing van straaljagers. “Ontzettend hard,” geeft hij aan. “Je voelt het in je lijf. Ik was samen met een collega, we stonden te trillen op onze benen.” Als je het geluid van alle starts en landingen op 1 dag uitsmeert over de hele dag, kom je op een gemiddeld geluid van 85 decibel. En daarmee, legt Roelofsen uit, overschrijd je wel degelijk allerlei normen. Bijvoorbeeld hoeveel geluidsdruk je op de gevel van een woning mag hebben. “Het enige wat je daar met dit geluid neer kan zetten is een bunker. Het is echt ondoenlijk om, met welke isolatie dan ook, het geluid van deze straaljagers naar een acceptabel niveau te brengen. Je kan hier niet tegenop isoleren.”

Inmiddels heeft een projectontwikkelaar de agrarische grond gekocht en loopt de vergunningsprocedure voor de bouw van 45 woningen, waar 450 asielzoekers onderdak krijgen. Tot 1 mei kunnen inwoners een zienswijze indienen, een formele reactie op het plan. Terwijl de vergunning nog niet is afgegeven, kondigen Cees en andere omwonenden al aan door te gaan tot aan de Raad van State om de bouw tegen te houden. Ondertussen blijft burgemeester Buma het plan verdedigen.

Vragen in de gemeenteraad

Pointer heeft de bevindingen van Roelofsen neergelegd bij de politieke partijen in de gemeenteraad van Leeuwarden. D66, die voorstander is van de bouw van het AZC, heeft direct vragen aan het college van burgemeester en wethouders gesteld. Ze kenden het rapport van Roelofsen nog niet. Ook de VVD, LIJST058, FvD en FNP hebben aangegeven dat ze antwoord willen van het college. GroenLinks en de CU geven aan de beantwoording af te wachten. Inmiddels wil de gemeente niet meer ingaan op vragen van Pointer. Nu er vragen aan het college zijn gesteld, willen ze die eerst beantwoorden voordat ze de pers erover te woord staan.

Bekijk hieronder de uitzending over geluidsoverlast van straaljagers terug: