Nu de middelbare scholen hun deuren weer deels openen moet er een flinke inhaalslag worden gemaakt. Maar vergeet ook de mentale gezondheid van jongeren niet, waarschuwt Sara Langeveld, bestuurslid van de Nationale Jeugdraad. “De aandacht ligt nu vooral bij het wegwerken van leerachterstanden. Maar juist nu is het belangrijk om het over mentale gezondheid te hebben. Want hoe wil je een leerachterstand inhalen als je niet lekker in je vel zit?”
Sara (18) weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om bij te blijven met school als je psychisch in de knel zit. Een paar jaar geleden worstelde ze zelf met een zware depressie en suïcidale gedachten. “Dan is naar school gaan al een hele opgave.” In het examenjaar van het VWO bleef ze de helft van haar vakken volgen. Ze deed eindexamen, haalde vier deelcertificaten en de andere vier vakken haalt ze dit jaar in. Inmiddels gaat het weer beter met Sara en zet ze zich als bestuurslid bij de Nationale Jeugdraad (NJR) in om mentale gezondheid onder jongeren bespreekbaar te maken.
Vandaag meldt het CBS dat de psychische gezondheid van Nederlanders amper veranderd is sinds de coronacrisis. In 2020 was 12 procent van de bevolking psychisch ongezond, net als de 4 voorgaande jaren. “Dit verbaast mij wel, maar je leest tegelijkertijd ook dat jongeren een kwetsbare doelgroep zijn. Ik ben bang dat er wel echt meer problemen ontstaan als deze situatie nog veel langer duurt. En mentale gezondheid is ook nog steeds redelijk een taboe. Veel jongeren praten er niet over en die schamen zich. Er is ook niet genoeg laagdrempelige hulp, dus veel jongeren gaan pas naar de huisarts als het eigenlijk al te laat is.”
Scholenprogramma
De Nationale Jeugdraad gaat daarom al een aantal jaren de scholen langs onder de naam Kopkracht, een scholenprogramma waarmee ze jongeren op een laagdrempelige manier kennis laten maken met mentale gezondheid, stress en piekeren. “Mentale gezondheid is eigenlijk net als je fysieke gezondheid. Net zoals je fruit eet om fysiek gezond te blijven, kun je ook goed voor jezelf zorgen om mentaal gezond te blijven. Dat leren we ook aan scholieren. We trainen bovenbouwleerlingen om een mentor te worden voor met name brugklassers. Die leren hen dan wat stress is, hoe je ermee omgaat en dat soort dingen. Zo laten we de onderbouwleerlingen laagdrempelig kennismaken met mentale gezondheid. Het is dus echt gericht op preventie, want wij zijn natuurlijk geen hulpverleners.”
Tot Sara’s grote frustratie ligt het scholenprogramma nu al een flinke poos stil omdat alle middelbare scholen de afgelopen tijd gesloten waren. En nu de scholen hun deuren weer deels openen, ligt de focus vooral op het inhalen van leerachterstanden. “Het probleem met de coronamaatregelen is dat als het psychisch niet goed met je gaat, je normaal gesproken je ‘emmer’ wel even kunt legen door met vrienden af te spreken of uit te gaan. Nu voelt het voor veel jongeren, en ik voel dat zelf soms ook, alsof de kraan continu open staat maar je geen mogelijkheid hebt om de emmer te legen. Dus juist nu scholieren dit het meest nodig hebben, kunnen we niet naar ze toe. We werken wel aan een online programma, maar fysiek contact werkt echt tien keer beter.”
Zelf heeft Sara inmiddels een goede uitlaatklep gevonden. “Ik sport zelf vier keer per week om mijn energie kwijt te kunnen. Eerst ging ik altijd naar de sportschool, maar die is nu dicht. Dus toen ben ik maar gaan trainen voor een marathon. Ik zit nu op vijftien kilometer en als het goed is loop ik in oktober een marathon uit. Dat leek mij wel een mooie middelvinger naar corona.”