Moe, met hoofdpijn en overprikkeld thuiskomen na een dag lesgeven in een ‘galmbak’. Al jaren klagen gymleraren over slechte akoestiek in gymzalen. Nu blijkt uit onderzoek van Fontys Hogescholen dat in veel gymzalen het geluid inderdaad te hard is tijdens de gymles. En zelfs boven de wettelijke veilige geluidsnorm van 80 dB uitkomt.
“Wij zijn hier enorm van geschrokken en ik vind het ook ernstig dat gymleraren die zulk belangrijk werk leveren nu eigenlijk geen veilige werkomgeving hebben,” vertelt onderzoeker Saskia Tuinder. “We zien in onze eerste metingen dat er in alle onderzochte zalen overschrijdingen zijn. Dan moet je denken aan geluidsniveaus boven de 80 decibel, maar in een aantal van de onderzochte zalen sloeg de meter zelfs uit tot 88 dB of 92 dB (red. geluid vergelijkbaar met een voorbijrazende trein).”
Wettelijke normen geluid
Volgende de Arbowet is er een veilige norm voor geluid op de werkvloer, 80 dB. Vanaf die hoeveelheid decibellen lopen werknemers - bij langdurige blootstelling - al risico op schade aan hun gehoor. Om die reden moeten werkgevers ook voorlichting geven over de gevaren van werken in hard geluid en moeten zij gehoorbescherming aanbieden. Vanaf een dagelijkse blootstelling aan 85 dB moet die gehoorbescherming verplicht worden gedragen en moet de werkgever bekijken of het geluid beperkt kan worden.
Gehoorklachten bij gymleraren
Dat te harde geluid kan gevolgen hebben voor het gehoor van de gymdocenten, zo stelt Tuinder vast. In haar onderzoek heeft ze namelijk ook gehoortesten uitgevoerd bij 70 gymdocenten. “Je ziet bij een deel van de door ons geteste docenten al aanwijzingen dat hun gehoor iets is afgenomen. Zij hebben vaker dan leeftijdsgenoten een gehoordip rond de 6000 Hertz en dat is precies de plek waar je slechthorendheid door lawaai ziet ontstaan,” schetst de onderzoeker.
Jorieke Steenaart van de Koninklijke Vakvereniging Lichamelijke Opvoeding (KVLO) is niet verbaasd over de resultaten van het onderzoek. De vakvereniging krijgt al jaren klachten over slechte akoestiek en deed eerder een peiling onder hun achterban. “58 procent van onze leden (primair onderwijs) zegt last te hebben van slechte akoestiek,” aldus Steenaart. En dat leidt tot vermoeidheid, gehoorklachten en soms zelfs ook tot uitval.
Gesteggel over verantwoordelijkheid
Steenaart schat dat tussen de 2000 en 3000 zalen een slechte akoestiek hebben. Toch wordt er al jaren te weinig gedaan om dit te verbeteren, constateert ze. Probleem is namelijk dat de school als werkgever verantwoordelijk is voor een veilige en gezonde werkomgeving van de docent, maar de gemeente vaak eigenaar is van de gymzaal. “In de praktijk zien we dat dit veel gesteggel oplevert en de docent uiteindelijk de dupe is omdat er niets gebeurt,” aldus Steenaart.
Nu het onderzoek van Tuinder de feiten zo duidelijk op tafel legt moeten de gemeenten en de schoolbesturen hun verantwoordelijkheid echt gaan nemen, vindt de vakvereniging. “De werkgever moet borgen dat er een gezonde en veilige werkplek is en dat moeten zij ook gewoon afdwingen bij een gemeente of de eigenaar van de gymzaal,” aldus Steenaart.
Ruim miljard tekort
Voorzitter Freddy Weima van de PO-Raad noemt de uitslagen van het onderzoek ‘zorgwekkend’ en ‘pijnlijk’. Hij stelt vast dat de schoolbesturen, de werkgevers van de gymleraren, doen wat binnen hun vermogen ligt. “Maar we moeten erkennen dat dat onvoldoende is. Wat nodig is, is meer investeren in de gebouwen.”
Hij merkt echter ook op dat de daarvoor verantwoordelijke partij – in veel gevallen de gemeenten - in een moeilijke financiële positie zit. “Er is door rijksambtenaren berekend dat er de komende jaren ruim een miljard nodig is voor het vernieuwen en renoveren van onderwijshuisvesting. Dat geld is er niet bij gemeenten. We doen er daarom – samen met de gemeenten – alles aan om dit probleem bij de landelijke politiek aan te kaarten. Uiteindelijk is het een keuze van de landelijke politiek om hier wel of niet te investeren.”
Reactie ministerie OCW
Het ministerie van Onderwijs (OCW) laat in een reactie weten het ‘zeer onwenselijk’ te vinden als leraren door hun werk gehoorschade oplopen. “Het is een verantwoordelijkheid van de werkgever om voor een gezonde en veilige werkomgeving te zorgen,” aldus het ministerie. “Daar waar de gemeente de gymzalen beheert, kunnen schoolbesturen hierover afspraken maken met de gemeente.”
Ze bevestigen dat er een rapport ligt dat concludeert dat er veel verouderde schoolgebouwen zijn. "Dit is een forse klus en vraagt om een stevige en langdurige samenwerking met diverse partijen zoals scholen, gemeenten en Bouwend Nederland. Het ministerie van OCW is op dit moment bezig met de uitwerking en het uitvoeren van de aanbevelingen uit het rapport over onderwijshuisvesting."
Bekijk hieronder de aflevering 'Lawaai op de werkvloer' terug:
